Zoekresultaten

R.T.M. MABD 1801 'Sperwer' motorwagen Let op: deze pagina wordt tijdens de bouw van het motorrijtuig telkens bijgewerkt R.T.M. MABD 1801 'Sperwer' was een motorwagen uit 1925 met een diesel-mechanische aandrijving, waarbij de aandrijf unit in de bagageruimte was gesitueerd en via cardanassen van beide draaistellen de buitenste assen aandreven. De as configuratie hiervan was A1-1A. De 1801 werd gebouwd door Linke-Hofmann in Breslau en in dienst gesteld als R.T.M. 318, werd na de oorlog in 1946 vernummerd tot M 64 , in 1951 verbouwd en vernummerd naar M 1701 en in 1953 wederom vernummerd, nu naar MABD 1801 met bagageruimte waarbij het ook de vogelnaam Sperwer kreeg. R.T.M. MABD 1801 'Sperwer' werd na een aanrijding met een tankauto in 1962 buiten dienst genomen en hetzelfde jaar gesloopt. ​ R.T.M. 318 bij vertrek uit de Rosestraat, kort voor het uitbreken van WO2 in 1940 (foto Rail Archive Stephenson) ​ R.T.M. MAB 1701 op de 2e Rosestraat in Rotterdam, begin jaren 50, nog zonder de bagageruimte en zonder vogelnaam.(fotograaf n.n.b.) ​ R.T.M. MABD 1801 'Sperwer' te Hellevoetsluis op 21 juli 1959 (foto H.Ruitenbeek coll. J.J. Smit) ​ Met de bouw is gestart op 14 november 2023. De motorwagen zal geheel van kunststof worden vervaardigd, deze methode is in de werkplaats nieuw, al werden links en rechts hiermee al wel proeven gedaan. Het polystyreen kunststof is vele malen goedkoper en eenvoudiger te bewerken dan messing. Zowel het loopdraaistel als het motordraaistel waren al in orde en getest en kunnen meteen worden gemonteerd. In tegenstelling tot alle andere materieel van de M.B.S. en R.T.M. is de MABD 1801 het eerste motorrijtuig waarvan de assen zijn gelagerd. Dit is geen overbodige luxe, daar de motorwagen een redelijk groot gewicht onder de vloer krijgt gemonteerd, dit omdat kunststof van zichzelf te licht is om voldoende adhesie op het spoor te krijgen. Het zal de rij eigenschappen zeker ten goede komen. ​ De eerste foto van het kunststof frame met de naamgeving en bouwdatum, gemaakt van PVC laminaat vloerdeel. Aanvankelijk lag de wagenvloer voor de opbouw te hoog, hiervoor zijn er uitsparingen gemaakt waarin de draaistellen kunnen draaien. De minimum radius voor de te berijden bogen is 1000mm (R2,5), kleiner leidt onherroepelijk tot ontsporingen. ​ Een overzicht van het frame, met de draaistellen verzonken in het frame. Indien gewenst zou de wagenvloer nog verder verlaagd kunnen worden, maar daarvoor moeten eerst nog proeven worden genomen. ​ De volledig gereviseerde NWSL motortruck welke eerder onder de M 1806 heeft gezeten en ruim 4 jaar in opslag heeft gelegen. De draaistel zijkanten zijn nagemaakt vanaf tekening, met de stroomafname bussen erachter weggewerkt. Duidelijk te zien is de kleinere afstand tussen de wielen en de onderzijde van de wagenvloer. Hiervoor zijn tussen het subframe en de wagenvloer afstandsbussen geplaatst. Deze afstandsbussen van 4,5mm hoog laten de wagenvloer voldoende zakken om optisch een mooi aanzicht te geven. Het wegwerken in de passagiersruimte zal nu een hele opgave worden. Dat deze motorunits zo hoog zijn geconstrueerd, komt doordat de as van de elektromotor bijna 11mm hoger ligt dan de wielassen. Dit aangedreven draaistel had geen kantelschouders meer, te zien als het kleine witte stukje kunststof aan de onderkant van het subframe t.h.v. de M6 moer., dit was voor de eerdere toepassing in de M 1806 'Bergeend' niet nodig. Deze kantelschouders geven de motortruck de gelegenheid om t.o.v. het subframe te kunnen kantelen. ​ Nogmaals een overzicht van het frame, met de draaistellen 9mm (dubbele afstandsbussen) verzonken in het frame. Dit is weer teruggebracht naar 4,5mm (enkele afstandsbussen), omdat de vloer van de bagageruimte dan precies op de juiste hoogte uitkomt. Het zelfdragend frame heeft inmiddels de afschuiningen aan de koppen gekregen. Ervoor ligt een kopie van de N.V.B.S. werktekening, waarvan de 1801 zal worden opgebouwd. Met dik 16m lengte was dit het langste motorrijtuig bij de R.T.M. ​ Om toch een steviger frame te creëren, zijn er langprofielen aan de onderzijde bevestigd. Deze 15mm x 15mm hoek profielen zijn met M3 boutjes aan de frameplaat gemonteerd en dragen met gemak het ballastgewicht van ruim 600gr. Dit ballast gewicht van 165x100x12mm zal in twee gelijke helften kort naast de draaistellen worden aangebracht, wat de tractie en de rij eigenschappen ten goede zullen komen. Ook de subframeplaten waarin de looptruck en motortruck hangen, zijn opnieuw aan het frame gemonteerd om de juiste vloerhoogte te verkrijgen t.o.v. B.S. (bovenkant spoorstaaf). Zodra de ballast gewichten eronder hangen, kunnen de eerste binnenwanden gezet worden. ​ Nogmaals het versterkte frame met hoekprofielen en midden op het ballast gewicht, hier nog in één geheel. De wagenvloer is exact op schaalhoogte met B.S., de subframes worden weggewerkt en de afstandsbussen zijn vervangen door stukjes vloerdeel.

DE RIJTUIGEN (OMBOUW) Het getrokken reizigersmaterieel van fabrikant L.G.B. is in het voorjaar van 2023 vervangen door de M.B.S. AB 1 en AB 7. Het zelfbouw M.B.S. reizigersmaterieel is nauwkeuriger op schaal en past zeer goed bij het al dienst doende zelfbouw-materieel. De twee voormalige Rhätische Bahn rijtuigen zijn beide buiten dienst gesteld en wachten op een nieuwe eigenaar. ​ Het bouwen van bijbehorende rijtuigen staat al heel lang op de agenda, maar gaat nu eenvoudiger met de toegepaste materialen en bouwwijze. Het lag in de bedoeling om een aantal R.T.M. rijtuigen toe te voegen, van deze opvatting is de directie teruggekomen omdat de R.T.M. geen hoofdaandeel meer heeft bij de M.B.S. Inmiddels is de bouw van het tweede tramstel M.B.S. EL 105 - AB 12 D II is aangekondigd (25 maart 2023), waarvan de AB 12 het vierde zelfbouw rijtuig wordt. Rijtuig M.B.S. B 27 heeft de voorlaatste gedaante met open balkons terug maar met een nieuwe grijs-blauwe kleurstelling, tevens is M.B.S. B 28 toegevoegd, zodat het aantal rijtuigen toenam met twee stuks. M.B.S. B 27 Het eerste aangeschafte rijtuig is de M.B.S. B 27 van het Metallurgique-type. Geïmporteerd uit Duitsland en samengesteld uit twee aangepaste L.G.B. Toytrain wagens met aan een zijde een open balkon. Van deze rijtuigjes is de blinde zijde weggenomen en de twee helften tegen elkaar gelijmd en op een verlengd frame met draaistellen gemonteerd. In die hoedanigheid heeft het als schaftwagen dienst gedaan, tot er een derde Toytrain wagen met 2 ramen als sectie tussen de beide kopeinden werd gelijmd. Op deze wijze ontstond een rijtuigbak bestaande uit drie delen. Het rijtuig telt dan 8 ramen en de open balkons werden later gesloten uitgevoerd, zodat er een volwaardig rijtuig ontstond. Het dan als R.T.M. B 1526 genummerde rijtuig had nog geen binnenverlichting, maar was hierop wel voorbereid. Omdat de R.T.M. geen hoofdaandeel meer heeft bij de M.B.S., werd dit rijtuig uit de dienst genomen op 8 juli 2023. Het rijtuig is volledig gereviseerd naar de toestand met open balkons, waarna het de grijs-blauwe kleurstelling kreeg. Het nieuwe nummer is M.B.S. B 27, een rijtuig met 58 zitplaatsen. M.B.S. B 28 M.B.S. B 28 is een rijtuig dat is samengesteld uit twee stadstramwagens (ex-G.T.N. emw 9 - ahr 107) van het Herbrand-type. De G.T.N. emw 9 - ahr 107 stonden al langere tijd buiten dienst en even lagen er plannen op de tekentafel voor een ombouw naar een Arnhemse motorwagen. Deze liepen op niets uit, het tramstel bleef buiten dienst. Om het chronisch tekort aan rijtuigen bij de M.B.S. in te perken, is dit stel zodanig verbouwd dat er één samengesteld rijtuig ontstond. Van beide wagens werd aan één zijde het balkon weggenomen waarna beide helften aaneen werden gemonteerd. De behuizing voor de motortruck en looptruck werden verwijderd, waarna twee Herbrand-draaistellen onder het rijtuig werden geplaatst. Verder werden er ballastgewichten aangebracht en het dak van de voormalige motorwagen werd leeggemaakt, zodat er één lichtkap overbleef. Dit rijtuig heeft een grijs-blauwe kleur kleurstelling en parknummer M.B.S. B 28. Het biedt plaats aan 32 passagiers op langsbanken.

R.T.M. MABD 1602 'Reiger' De R.T.M. MABD 1602 'Reiger' is het tweede motorrijtuig uit de eerste bouwserie. Gebouwd in het najaar van 1993 werd de bouw op 15 november 1993 zonder gespecialiseerd gereedschap voltooid. Dit model was het eerste volledig in messing gebouwde model. Het had, net als de M 67, M 1806 'Bergeend' en M 65 - ABP 422, een N.W.S.L. motortruck en een L.G.B. loopdraaistel. Ook dit motorrijtuig is in mei 1997 verkocht aan de R.T.M. ​ Op 25 september 2021 kwam d e R.T.M. MABD 1602 'Reiger' terug in de M.B.S. werkplaats voor een complete revisie waarbij het een nieuwe HLW aandrijving, nieuwe elektrische installatie, nieuwe ruiten, een nieuwe verflaag en een volledige schadeherstel kreeg. Alle wijzigingen die na de verkoop in 1997 door derden waren aangebracht, zijn verwijderd en de motorwagen is in de oorspronkelijke staat hersteld. Hierdoor vervielen bijvoorbeeld de vreemde roosters in de onderste ruiten van de machinekamer en ook de schuifruitjes. Deze schuifruitjes verhinderen een juiste werking van de rookgenerator. Op 6 december 2021 is d e restauratie van de R.T.M. MABD 1602 'Reiger' voltooid. Tijdens deze restauratie is de cabine deur links aan de motorzijde vernieuwd, het dakrooster boven de machinekamer vernieuwd en is de motorwagen opnieuw in de lak gezet . Herstelverslag van R.T.M. MABD 1602 'Reiger' Aan de stuurstand van de motorruimte-zijde is de opgelopen schade goed te zien. Nadat de ventilator en een dakdeel boven de motorruimte waren verwijderd, kon de oude en versleten motortruck worden losgenomen. Wat resteert is een ongewone doorkijk naar het testspoor eronder. Rechts de scheidingswand met de stuurstand en links de rookgenerator. Ook de motorruimte wordt hersteld, hierin waren schuifruitjes geplakt, die er oorspronkelijk niet in zaten, evenals de geblindeerde onderruiten. De uitgenomen kunststof linkerdeur, welke zal worden vervangen door een messing exemplaar. Ook zullen alle ruiten worden vervangen, de stijlen blijven voor zover behouden. Goed te zien is dat het dak is herschilderd op een niet zo'n florisante en nauwkeurige manier (helaas). Ook het dak zal worden ontdaan van de oude verflagen, zodat het eindresultaat er weer netjes bij staat. Het plaatwerk is ontdaan van verflagen om het solderen mogelijk te maken. De ruimte die vrijkwam bij het demonteren van de oude motortruck is weer opgevuld met de nieuwe motortruck. Hiervoor moest een 1mm triplex plaat worden gefixeerd waaraan de motortruck draait, deze montagewijze is dezelfde als bij alle tractievoertuigen met gelijke aandrijving. De draaistel zijkanten zijn dezelfde als die er altijd al onder zaten. Een kijkje in de motorruimte, waar de triplex plaat goed te zien is. De wagenvloer van de 1602 is iets minder dan 10 mm dik, de taatspot welke aan de motortruck zit en waar de draden uitsteken, zal later tussen deze 10 mm worden weggewerkt. De draden van de motortruck worden dan aangesloten op een print, waarop ook de schakelaars van de verlichting, de rookgenerator, de aandrijfmotor en de hoofdschakelaar komen te zitten. Om ander materieel mee te kunnen nemen op sleep, zijn koppelingen onontbeerlijk. Aanvankelijk was de 1602 uitgerust met een miniatuur Vicinaux-koppeling waarmee al het materieel uit de 1e serie was uitgerust. Om dan materieel mee te kunnen nemen wat uitgerust is met de gebruikelijke LGB koppeling, is de montage van zo'n koppeling een oplossing. Hiervoor komt de 1602 ruim 5 mm hoger op de draaistellen te staan en liggen de buffers in lijn met standaard LGB materieel. De gekoppelde wagen is de M.B.S. 276, hier gebruikt als referentie. De nieuwe LGB koppeling op de 1602 zal nog 1 tot 1,5 mm hoger gemonteerd worden, zodat het koppelen soepeler gaat. De eerste testrit met de nieuwe motortruck is prima verlopen. Wanneer de elektrische installatie is gemonteerd, kan worden proefgereden op de buitenbaan, om te kijken of de oneffenheden die in de buitenbaan voor komen, geen problemen geven... De schilder is afgelopen week druk geweest met het verwijderen van de oude verflagen. Het dak is goeddeels ontdaan, zodat de plaatwerkafdeling binnenkort kan beginnen met het schadeherstel. De nodige (deels ontbrekende) onderdelen zijn besteld, zoals nieuwe koplampglazen. Ook zullen de gloeilampen worden vervangen door moderne LED verlichting, zodat hieraan geen verstoringen meer kunnen ontstaan. Dit is de stuurstandzijde met schade. Hierbij is in het verleden gepoogd de kopstijlen opnieuw te solderen, dit kan alleen op schoon metaal (dus zonder verflagen). Duidelijk zichtbaar zijn de oude gloeilampen. Het dakdeel boven de motorruimte wordt straks met kunststof dicht gemaakt, zodat de motorruimte waarin de aanjager hangt, overdruk creëert waardoor de luchtstroom via de rookgenerator en uitlaat weer naar buiten komt met rook. Deze constructie is de oorspronkelijke situatie en is anders dan toegepast op de motorruimtes van de M.B.S. D IV, R.T.M. M 1806 en M.B.S. D III... Hiervoor moet de motorruimte (zo goed als) luchtdicht zijn en mag dus geen openingen bevatten, zoals later aangebrachte schuifruitjes e.d. Het complete dak is inmiddels ontdaan van alle oude verflagen. Hierbij kwam aan het licht dat er in diverse soldeerovergangen van de dakdelen scheurtjes zaten, dit is opnieuw gesoldeerd. Aan de andere stuurstandzijde is de nieuwe LED-verlichting reeds gemonteerd, evenals de stuurprint met schakelaars onder de motorwagen. ​ ​ De motorruimte heeft sinds zaterdag 9 oktober weer ruiten, waarbij de onderste zijn geblindeerd op de juiste manier. Voorts is de ze gehele motorruimte (zo goed als) luchtdicht gemaakt, zodat de aanjager overdruk kan maken om de rook uit de rookgenerator te kunnen blazen. Nog niet hersteld van alle schade heeft R.T.M. MABD 1602 'Reiger' op 20 november 2021 proef gereden op de M.B.S. tuinbaan. Er zijn nog enkele kleine aanpassingen nodig om de motorwagen helemaal vlekkeloos te kunnen laten rijden. Vooralsnog gaat de 1602 nog even terug de werkplaats in. Wordt vervolgd. Voor het plaatsen van de ruiten in de cabine aan de motorruimte-zijde was het noodzaak om een gefixeerd dakdeel te verwijderen. Dit bracht een ander schade geval aan het licht, weg geplamuurd nadat het ronde dakdeel was ingedeukt. Dit was niet zo bij de verkoop in 1997.... Dan dit ook meteen maar herstellen nu we toch bezig zijn. Wel zit de nieuwe deur erin, zoals deze oorspronkelijk ook was gemonteerd. Linksboven (naast de meetlat) is enigszins deze deuk in het ronde dakdeel zichtbaar. Wanneer de cabine ruiten erin zitten, meteen ook de electriciteitsdraden van de bovenste schijnwerper wegwerken. Maar goed dat het dakluik boven de motorruimte afneembaar is... Het dakdeel is inmiddels weer op de motorwagen "gelast", alles is weer in originele staat terug gebracht. Van het overschot aan soldeertin is straks niets meer te zien, maar dit is de manier waarop de motorwagen is gebouwd. Een overzichtsfoto van de herstelde schade, waarbij de nieuwe deur duidelijk opvalt. De deelstijlen zijn nog van de oude deur.... Ook hebben beide cabines nieuwe ruiten, de rest van de motorwagen krijgt dit ook. De R.T.M. MABD 1602 'Reiger' heeft nu alle beglazing geplaatst gekregen en staat klaar voor de schilder in de werkplaats. De lenzen voor de koplichten staan nog steeds in bestelling en zullen vandaag of morgen geleverd worden. Erachter de M.B.S. EL 103 D IV welke in de werkplaats staat voor de winter revisie. De schilder heeft inmiddels een groot gedeelte van de motorwagen opnieuw in de lak gezet. Het dak is weer grijs met rode koppen en het wit is weer helder van kleur rondom de ruiten. Eerder was de lak uitgevoerd in hoogglans, nu is dat zijdeglas geworden. Dit, omdat het makkelijker bij te werken is bij beschadigingen. Voor het afneembare dakdeel moet nog een bevestigings-oplossing worden gevonden. Let wel, deze motorwagen is bijna 30 jaren oud (!)... Op het gewicht blok onder de motorwagen staat de lijst van gebeurtenissen chronologisch weergegeven. Hierbij valt de notering van een aanrijding op... Dit is niet de aanrijding waarvoor de motorwagen een volledige revisie benodigde, eerder lichte schade waarbij e.e.a. uit elkaar genomen moest worden. De R.T.M. MABD 1602 'Reiger' staat fris geschilderd in de M.B.S. werkplaats te wachten op de laatste onderdelen. Nieuw zijn de bedrijfslogo's op de zijwanden, voorheen waren dit uitgeknipte kopieën, tegenwoordig op de PC gemaakt en afgedrukt op decall-papier. Enig nadeel is dat de witte kleur niet wordt afgedrukt, daarvoor dient de achtergrond wit te zijn. Dit geldt evenzo voor de witte letters en cijfers de op de beide fronten M1602 vermelden, deze worden met de hand erop geschilderd... Op 6 december 2021 is R.T.M. MABD 1602 'Reiger' klaar voor oplevering aan de rechtmatige eigenaar, Stichting v/h Rotterdamse Tramweg Maatschappij te Ouddorp. Zoals reeds eerder vermeld zijn zij sinds 1997 eigenaar van mijn tweede model. Het is de eerste restauratie in 28 jaar..! De foto hierboven toont de zijde welke altijd richting Rotterdam reed. Dezelfde motorwagen, maar nu de zijde die altijd van Rotterdam af reed, in dit geval richting Oostvoorne. Met deze oplevering is dit tussen-project voltooid. De motorwagen is volledig opnieuw geschilderd, waarbij alle kleuren in zijdeglans zijn, m.u.v. de roomwitte bovenzijde (hiervan was geen zijdeglans versie beschikbaar). Voorts is de aandrijving, de beglazing, vier R.T.M.-logo's, het dakluik boven de motorruimte, de koppelingen en de elektrische installatie vervangen. Wat origineel is gebleven is de beschildering van de 'Reiger'-afbeeldingen aan weerszijden en toegevoegd is de interieurverlichting. Voordat de motorwagen werd overgedragen, is uitgebreid worden proef gereden op de M.B.S. tuinbaan, voor zover de weersomstandigheden dit toelieten. ​ Het restauratie project is gestart op 25 september 2021 en afgerond op 6 december 2021 en op 6 juni 2022 is de motorwagen overhandigd aan de rechtmatige eigenaar.

R.T.M. M 1652 'PUTTERSHOEK' Het derde model uit de tweede serie is de R.T.M. M1652 'Puttershoek'. Bij het uitbreiden van de buitenbaan bleek het noodzakelijk om over een goede rangeerloc te beschikken. De R.T.M. M 1652 'Puttershoek' werd gebouwd in het najaar van 2020. Werden de eerste rangeringen nog met een aangepaste Gmeinder (L.G.B. 3005) uitgevoerd, nu kan dat met de M 1652. Omdat bij aanschaf van de buitenbaan een stoom loc van de Zillertalbahn zat bijgevoegd en ik principieel (nog) niet met stoom rij, is deze stoom loc naar de sloop gegaan, echter is de aandrijving ervan aangepast voor de M 1652 door de middenas te verwijderen, evenals alle drijfstangen en andere onnodige zaken. Deze aandrijving heeft een kleine vertraging waardoor deze loc erg rustige rijeigenschappen heeft. Van dit model zijn de deuren van het machinistenhuis te openen en kan de loc worden uitgerust met een rookgenerator (dit is voorbereid). De loc is in dienst. Bouwverslag van R.T.M. M 1652 'Puttershoek' Voor de rangeerdiensten op de buitenbaan werd in 2019 vanuit Duitsland Gmeinder loc 5 aangekocht. Deze kleine 2-assige machine met gekoppelde assen voldeed prima en is zelfs in de laatste maanden van dienst geheel omgeschilderd van standaard L.G.B. geel naar olijfgroen. Toch is loc 5 in het najaar van 2020 vervangen door R.T.M. M 1652 'Puttershoek', waarna loc 5 buiten dienst ging en is staat opgeslagen zonder aandrijvingsunit. Sinds juli 2023 M.B.S. is loc 5 omgenummerd naar M.B.S. 49, uit de mottenballenvloot gehaald en in dienst. Loc 49 (ex-loc 5) in de olijfgroene uitvoering, kort voor de buitendienststelling 25 -01-2020 Bij de eerste aanschaf van rail en materieel zat een Oostenrijkse Reihe-U (Unzmarkt) loc. Omdat voor deze stoomloc geen emplooi bestond op de buitenbaan, is deze afgevoerd en uiteindelijk gesloopt. De aandrijving hiervan heeft een mooie lichte vertraging op de aangedreven assen, uitermate geschikt voor het rangeerbedrijf. Van deze oude 3-assige aandrijving is de middelste as eruit gehaald en zijn alle onnodige zaken verwijderd en geschikt gemaakt voor de M 1652. De oude 3-assige aandrijving tijdens het geschikt maken als aandrijving voor de M 1652, 20 mei 2020 De vervaardiging van het frame van de M 1652 met de uitsparing voor de aangepaste aandrijving. Deze frameplaat is 2 mm dik en van gehard messing voor een stevig frame, 20 mei 2020 Frame en aandrijving samengesteld, 20 mei 2020 De opbouw van de M 1652 is van 0,5 mm messing plaat, waarbij de uitsparingen voor de ramen van tevoren zijn gemaakt. Het frame heeft inmiddels de scheenplaten en bufferplaten gekregen, waarbij de bladveren, zandstrooiers en luchttank reeds zijn gemonteerd. Ook de uitsparingen voor de opstaptreden en de buffers zijn gemonteerd, 15 augustus 2020 Voor de grille is een van de oude gewichtsblokken uit de stoomloc gebruikt, de vorm ervan kwam zonder noemenswaardige aanpassingen overeen met de grille en dient tevens voor extra druk op de wielen, 17 augustus 2020 Voor de koplampen is gebruik gemaakt van 5mm LED reflectors en afdekkapjes van Wedico type 24262 (12mm) De koplampen van de voorzijde zijn gemonteerd, hiervan zal nog 2,5 mm worden af geslepen om tot het juiste formaat te komen. inmiddels is de motorhuif ook gemonteerd, 22 augustus 2020 Het aansluiten van de frontlichten, 22 augustus 2020 Het aanbrengen van de diverse relingen, hangrepen, schuifdeuren, etc. Goed te zien zijn de ingekorte vrijstaande frontlichten, 29 augustus 2020 De M 1652 in gedemonteerde toestand, kort voordat de loc naar de spuitcabine ging, 29 augustus 2020 Het frame na de schilderbeurt, 30 augustus 2020 De echte R.T.M. M 1652 'Putterhoek' op het Handelsterrein in Rotterdam in 1960 (foto Ruitenbeek) Deze loc diende als voorbeeld voor het model. Het model van de R.T.M. M 1652 'Puttershoek' op 29 december 2020, zoals deze dienst doet op de buitenbaan. De nummerplaten, fabrieksplaten en naamplaten zijn speciaal vervaardigd in Groot-Brittannië. Deze geëtste platen zijn echt de kersen op de taart..!

Het goederenmaterieel M.B.S. serie 100 gesloten 4-assers ​ De M.B.S.124 gesloten vier-asser is een wagen volgend op de voormalige M.B.S. serie 122 - 123, ex-V.M.H. serie 151 -152. 'n Derde V.M.H. wagen nr. 153 uit dezelfde serie werd omgebouwd tot post-bagagewagen nr.3 en na overname door de M.B.S. kreeg deze het nr. EL 113. In model heeft de M.B.S. 124 een totaal ander uiterlijk dan de bestaande wagens en heeft dus een fictief nummer, voortbordurend op de bestaande serie 4-assers. ​ Post-bagagewagen LE 101 valt administratief onder deze serie en wordt elders behandeld. ​ M.B.S. serie 200 gesloten 2-assers ​ De M.B.S. serie 200 waren gesloten 2-assers van verschillende types en merken. ​ In model wordt aansluitend doorgenummerd. Het L.G.B. wagentype 4035 is hiervoor standaard toegepast, omdat deze als uitvoering de beste benadering heeft, ze zijn alleen iets breder. Gesloten wagen 299 heeft het hoogste nummer in deze reeks omdat het een personeelswagen is. ​ M.B.S. serie 300 open 2-assers ​ De M.B.S. serie 331 - 342 is een bestaande serie open 2-assers van Allan bouwjaar 1924, welke de M.B.S. in aanvulling aanschafte op de serie 301 - 330. De serie 331 - 342 hadden deuren met een ijzeren plaat in plaats van houten beschot en hadden geen opzethekken. ​ In model is het L.G.B. wagentype 40210 toegepast, omdat deze als uitvoering de beste benadering heeft, ze zijn alleen iets breder. ​ M.B.S. serie 400 open 4-assers ​ De M.B.S. serie 401 - 404 is een bestaande serie open 4-assers van Allan bouwjaar 1913. Deze serie kon met schotten of rongen worden uitgerust. M.B.S. serie 405 - 410 van M.A.N. werden in 1930 overgenomen van de Lokalbahn A.G. (Walhallabahn) en hadden vaste beschottingen. M.B.S. serie 411 - 413 was gelijk aan de serie 405 - 410 echter was de beschotting hoger uitgevoerd. ​ In model is het L.G.B. wagentype 45690 toegepast, omdat deze als uitvoering de beste benadering heeft, ze zijn alleen iets breder. Verder zijn de standaard rongenwagens verlengd van 6 naar 8 rongen. ​ M.B.S. serie 500 stortwagens 2-assers ​ M.B.S. serie 500 bestaat nu nog uit zelflosser 501. Deze fictieve serie goederenwagens wordt t.z.t. uitgebreid met nrs. 502 en 503. Alle wagens zijn /worden fictief overgenomen van de O.E.G. ​ M.B.S. serie 600 ​ De M.B.S. serie 600 is (nog) niet toegepast en bestaat vooralsnog alleen administratief. M.B.S. serie 700 platte 2-assers ​ M.B.S. serie 701 - 705 was een serie open 2-assers van Herbrand bouwjaar 1893, welke de M.B.S. in 1914 overnam van de Cöln-Frechener Strassenbahn. Hiervan waren alle wagens gelijk, terwijl de 701 en 702 een remmerstoel met reminrichting hadden. De M.B.S. verbouwde de 701 tot onkruid sproeiwagen en de 702 - 705 tot schamelwagens. ​ In model zijn alleen 702-703 en 704-704 ondergebracht , 701 valt als onderhoudswagen in serie 900. ​ M.B.S. serie 800 ketelwagens 2-assers ​ M.B.S. serie 800 is een fictieve serie ketelwagens, vooralsnog bestaand uit ketelwagen 801. Ketelwagen 801 is specifiek bestemd voor dieselolie. ​ M.B.S. serie 900 ​ De M.B.S. serie 9 00 is (nog) niet toegepast en bestaat vooralsnog alleen administratief.

R.T.M. M 67 Deze in februari 1993 gebouwde motorwagen uit de eerste bouwserie werd in mei 1997, samen met het overige materieel, verkocht aan de R.T.M. in Ouddorp en was de eerste zelf gebouwde motorwagen van mijn hand . Het heeft naar alle waarschijnlijkheid in de 25 jaar dat het in Ouddorp verbleef, niet of nauwelijks gereden, met als oorzaak de slechte NorthWestShortLine motortruck en de afwijkende koppelingen. Door bemiddeling van A. de Beijer (R.T.M. Ouddorp) bij het bestuur van de R.T.M. is deze M 67 terug verkregen als compensatie voor het herstel van de R.T.M. MABD 1602 'Reiger'. Dit model stond tot 6 juni 2022 bij de R.T.M. in Ouddorp en is nu terug in mijn collectie, waarmee een lang gekoesterde wens in vervulling ging. Het had een oude N.W.S.L. powertruck en een L.G.B. loopdraaistel, welke zijn vervangen door een HLW Urban met uitstekende rij-eigenschappen. In de bagageruimte was een grote 12V accu ondergebracht, die de spanning verzorgde voor de verlichting en de rookgenerator. Deze accu diende tevens voor extra gewicht voor betere adhesie. De rookgenerator kan gevuld worden met echte diesel. Vóór de uitlaat is een aanjager geplaatst die de ontwikkelde rook uit de rookgenerator via de uitlaat naar buiten blaast. Omdat de accu voor onafhankelijke spanning zorgde, was er al rook aanwezig op het moment van wegrijden. Voor onderhoud en service is de gehele dakplaat afneembaar. De onderhandelingen om deze allereerste motorwagen terug te verkrijgen, werden met succes beslecht. De revisie werd als zelfstandig project gestart op 7 juni 2022 en afgerond op 1 juli 2022, hierbij is de grote accu verwijderd, de motortruck vervangen, het gehele (aluminium) frame vervangen voor een van messing en ontbrekende zaken weer aangebracht, zodat de motorwagen weer in dienst is. Tevens is de loc voorbereid op ombouw naar DCC of accutractie. R.T.M. M67 in oorspronkelijke uitvoering tijdens de tentoonstelling 125 jaar personen en goederenvervoer in de oude Zuid-Ooster busgarage te Gennep, 9 november 1996 R.T.M. M67 nog in de oorspronkelijke uitvoering in de vitrine van het R.T.M. museum te Ouddorp, 26 september 2020 Herstelverslag van R.T.M. M 67 ​ Na een grondige inspectie op ontbreken van onderdelen en het al dan niet werken van de aandrijving, verlichting, rookgenerator, accu en aanjager werd het volgende opgemaakt: ​ 1 De aandrijving werkt nog, maar loopt moeizaam (wordt geconserveerd) 2 De verlichting voor werkt 3 De verlichting achter alleen op de richting filmkast 4 De rookgenerator werkt nog. 5 De accu is defect en laadt niet meer op. 6 De aanjager is defect en draait niet meer 7 1 zijruit is eruit maar wel aanwezig 8 Rechtsachter mist de opstaptrede ​ Alle ontbrekende zaken worden hersteld, de accu is reeds verwijderd, de verlichting wordt vervangen door LED en de aanjager en motorblok worden ook vervangen. ​ ​ Het testen van de oude N.W.S.L. motortruck, kort voor de demontage, M.B.S. werkplaats 7 juni 2022 Op de dakplaat aan de binnenzijde stond deze waardevolle informatie. Zo blijkt uit deze gegevens dat de M67 eerder als M69 uitgevoerd is geweest en conform de realiteit ook brand heeft gehad. Mij staat hiervan bij dat de motorwagen als R.T.M. M69 Revell kleur 070 had, een totaal niet gelijkende kleur. Ik wist toen niet beter, helaas. Van deze uitvoering zijn geen foto's in mijn bezit. Gebouwd op 8 februari 1993, daarmee heeft deze oudgediende een mooie leeftijd..! Onder een vloerdeel vond ik deze tekst terug, dit is de datum van ombouw naar M 67. De looptruck van de M 67, nog geheel intact. Deze komt terug onder de motorwagen, doch met twee gelagerde assen met eigen stroomafname. De NorthWest Short Line motortruck van de M 67 van Amerikaanse makelij. Intact en werkend, maar onbetrouwbaar. De (gegoten) wielen zijn zwaar gecorrodeerd en enkele wielen hebben zelfs een wielbreuk! De truck wordt samen met het oorspronkelijke frame bewaard. De nieuwe Hartland Locomotive Works Interurban motortruck van de M 67. Deze motortrucks hebben en h.o.h. afstand van 64 mm en zijn uitermate geschikt voor zelfbouw modellen. Helaas is H.L.W. enige jaren geleden gestopt met de productie van alle modellen, dus ook deze motortrucks... De M.B.S. werkplaats speurt nog met regelmaat naar dit type aandrijving, de reserve truck in het magazijn is reeds gereserveerd voor motorwagen M.B.S. EL 105. Alle niet meer bruikbare zaken uit de M 67, waaronder de schakelaars, de aanjager, onnodig zware bedrading en oud-bevestigingsmateriaal. Rechtsboven op de afbeelding een stuk lood dat diende als extra verzwaring, daar lood giftig is bij bewerking wordt dit ook niet hergebruikt. De ontmantelde wagenbak van de rechterzijde gezien. De wagenbak van boven gezien. Goed zichtbaar is nu het laminaat vloerdeel (restant), wat is gebruikt als wagenvloer. Eigenlijk totaal ongeschikt voor dit doel. En de wagenbak van de onderzijde bekeken. Hier zijn goed de uitsparingen in het laminaat te zien, om de wielen van de looptruck en het complete motorblok conflictvrij de kunnen laten functioneren. Dit was dan ook de reden om bij het bouwen van volgende modellen L-profiel 10x10mm toe te passen, in plaats van 10x10 aluminium U-profiel met een stuk restant laminaat ertussen geklemd. ​ Zwart geschilderd zichtbaar op de foto's zijn deze aluminium U-profiel framebalken. Aluminium is niet te solderen en daarmee ongeschikt als frame. Tijdens een technisch werkoverleg in de werkplaats is besloten de bovenbouw van het verkeerde aluminium frame te scheiden om een complete herbouw te voorkomen. ​ Het frame is vervangen door een messing L-profiel 10x10mm, conform alle andere gebouwde motorwagens. De kast (of zo U wilt wagenbak, bovenbouw, opbouw, etc.) kon zonder noemenswaardige problemen los gemaakt worden van het oude frame. Dit ging relatief eenvoudig, daar alle stijlen met messing 1mm spijkertjes waren verankerd op dit frame. Diezelfde spijkertjes hielden ook het houtwerk vast aan de staande stijlen, iets wat ook moest worden gewijzigd in 1 mm boutjes en moertjes, zoals de EL 101, EL 102 en de EL 104 ook kennen. Omdat de M67 véél ouder is dan de motorwagens uit de tweede serie, had de M 67 een andere bevestigingswijze. Na 29 jaar is het verkeerde frame gescheiden van de kast, iets wat eigenlijk al in de jaren 90 had moeten gebeuren. De kennis en ervaring was toen nog niet op het niveau van heden, evenals de materialen en middelen. ​ De oude kast van de M 67 zal worden schoongemaakt en hersteld waar nodig en wordt aan het nieuwe frame gesoldeerd. Dit resulteert in een stevige en rigide motorwagen. De 10x10x1 profielen voor het frame zijn binnen en zijn verwerkt. Dit nieuwe, nog te solderen frame wordt op z'n plaats gehouden door de toekomstige gewichtsplaat. Er zijn meteen meerdere profielen besteld, zodat na het voltooien van de M 67, de bouw van de M.B.S. EL 101 als post-bagagewagen volgt. In de collectie bevindt zich weliswaar de R.T.M. 296 als grote 4-assige wagen, maar dit is een stukgoed-wagen. Door een rekenfout van de werkplaats blijkt het frame 40mm te lang te zijn. 48 8,5mm i.p.v. 44 8,5mm. Geen probleem, dit is relatief eenvoudig ingekort tot de juiste lengte. De kast van de M 67 staat op het nieuwe frame. Het krijgt nu z'n overige zaken, zoals de taatsen voor de draaistellen, de buffers, de opstaptreden, etc bevestigd. Wanneer alle zaken aan het frame zijn gemonteerd, pas dan kan de kast (opbouw) geklonken worden. Het vast klinken van de oude kast aan het nieuwe frame. Belangrijk hierbij is, dat in dit geval het frame en de kast bepalen en niet een tekening. Immers, het nieuwe frame is een exacte kopie van het oude, waarbij afwijkingen minimaal zijn. Dit blijkt ook wanneer de kast op het frame wordt vast geklonken, het klopt allemaal precies. De rechterzijde van de M 67. Pas als alle klinknagels zijn geborgd aan het frame, kan met het losnemen van de vele 1mm spijkertjes worden begonnen, waarmee het houtwerk aan de stijlen is vastgezet. Deze spijkertjes worden alle vervangen door 1mm bout-moer verbinding. Op deze foto zijn ook de taatsen voor de motortruck (links), het loop draaistel (rechts), de bevestigingspunten van de koppelingen, de buffers en de bufferplaten te zien. De beugels voor de opstaptreden volgen spoedig... De gelagerde assen zijn inmiddels geleverd. Bovenstaand worden deze in het loopdraaistel gemonteerd, waarbij een connector losnemen mogelijk maakt. Nu is dit loopdraaistel in principe onderhoudsvrij, eenmaal gemonteerd hoeven deze assen niet meer uit het draaistel. Alle tractie voertuigen en later alle rijtuigen en goederenwagens krijgen deze assen. In één keer is financieel iets te veel van het goede, maar proportioneel is dit goed te doen. Tussen de R.T.M. M 67 en de M.B.S. EL 104 zitten 29 jaren bouwervaring, dit is goed te zien wanneer beide wagens op eenzelfde hoogte en gekoppeld staan, de bouwwijze is gelijk gebleven en sterk verbeterd. Omdat het frame is vervangen, is dit op dezelfde hoogte afgesteld, doch de wagenbak heeft een andere maatvoering. De M 67 is destijds van een minder nauwkeurige tekening gebouwd en dat laat zich zien. Dit blijft ongewijzigd, immers de M 67 is géén nieuwbouw zoals de EL 104... Alle oude 'klinknagels' worden vervangen door de 1mm bout-moer verbinding, die een solider geheel vormen. De linker stijl heeft de oude klinknagels nog, van de middelste stijl is alles verwijderd en de rechter stijl heeft van boven af deels al de nieuwe verbinding.. Door het minuscule eigenschap ervan is dit werk zeer tijdrovend. Om het karakter van de M 67 te behouden, worden beide roosters van de machinekamer niet vervangen. Ook blijft er maar één rolluik en één deur beweegbaar, dus zoals het was. 'n Belangrijk element van een motorwagen is de aanjager met rookgenerator-unit. De M 67 was de eerste van vele welke werd uitgerust met een in de werkplaats bedacht systeem, waarbij een aanjager aangezogen lucht door een buis van 6mm blaast, waaraan een rookgenerator (gesloten systeem) is opgenomen. Deze rook wordt samen met de aangezogen lucht vervolgens via de uitlaat naar buiten geblazen, gelijkend een verbrandingsmotor. Omdat de aanjager afhankelijk is van de rijspanning, lijkt het alsof er gas gegeven wordt bij hogere rij snelheden. Met het oude systeem kreeg de rookgenerator de werkspanning van de interne accu (12V=), terwijl de aanjager begon te draaien wanneer er weg werd gereden. Nu krijgt de rookgenerator ook rijspanning aangeboden, dus de rookontwikkeling komt wat later op gang... Wanneer alle materieel t.z.t. wordt aangepast voor digitaal rijden, is er altijd spanning aanwezig op de rails, dus ook op het systeem (verlichting, rookgenerator, geluidssysteem, etc.), alleen zal de aanjager mee lopen met de geregelde rijspanning of in het meest gunstige geval zelfs een geheel eigen regeling via DCC. ​ Op bovenstaande afbeelding wordt de oude uitlaat aangepast. De rookgenerator hangt beduidend lager aan de uitlaat om te voorkomen dat de vloeistof terecht komt in de aanjager. De aanjager met overdruk-kanaal waarop de uitlaat wordt gekoppeld. Links hiervan een gewichtsblok wat uiteindelijk op een motor moet gaan lijken. In de werkplaats wordt flink doorgewerkt om de M 67 gereed te krijgen. Deels om ruimte te maken voor de afbouw van de M.B.S. AB 1 en AB 7, waarvan al sinds januari de afwerking stil ligt en deels om de M 67 in dienst te kunnen stellen. Nu is er nog geen eigen buitenbaan om te kunnen proefrijden, maar daarvoor zijn alternatieven beschikbaar. Alle deuren zijn teruggeplaatst, de motorkamer, de beide stuurstanden en de bagageruimte zijn weer fris grijs geschilderd. De verlichting is weer aangesloten en de motorkamer en de bagageruimte zijn nu ook voorzien van binnenverlichting. Nadat de motor met generator werd teruggeplaatst, is de afwerking van het dak aangevangen. De richting film-kasten krijgen als bestemming "Rotterdam" aan de achterste stuurstand en "Hellevoetsluis" aan de voorzijde. De bedrading hangt nog los onder de motorwagen, de stuurprint met schakelaars en gelijkrichters is in de maak. Aan de onderzijde van de bagageruimte van de M 67 hangt de schakelprint met alle componenten om verlichting, tractie, rookgenerator, etc. te kunnen schakelen. Alle schakelaars zijn voorzien van een label waarbij de stand rood 'aan' is en zwart vanzelfsprekend 'uit'. Ook hier leert de ervaring; de print is in één keer goed gemaakt. Alle bekabeling is in de loc netjes weggewerkt, rechts op de afbeelding gaan twee kabelbomen in de dubbele wand tussen motorkamer en bagageruimte omhoog voor de stroomvoorziening van schijnwerpers, binnenverlichting en de verlichting van de richting-filmkasten. De voorschakel-weerstanden voor de LED's zijn op de print opgenomen voor betere bereikbaarheid met evt. herstel. Nieuw is de testconnector om de loc op de testbank van rijspanning te kunnen voorzien, zonder connectie te maken met de wielen. Alle zelfgebouwde tractie voertuigen worden mettertijd hiermee uitgerust en de testbank krijgt een aansluiting hiervoor. De spanningsregelaar op de print is voor de aanjager, zodat deze is begrenst op 12 V=. De gelijkrichters dienen voor een vaste plus en min gelijkspanning wanneer de rij-richting wisselt. De M 67 staat in de werkplaats op het testspoor voor verdere afwerking en detaillering. Zoals eerder vermeld is gekozen om het uiterlijk van de loc zoveel als mogelijk origineel te laten. Zo zijn de machinekamer roosters, deuren en rolluiken gelaten zoals het op de oude loc ook was. Wel is het dunne metalen dak vervangen voor een houten exemplaar, zoals de EL 102 en EL 104 ook hebben. Met het volgende bouwproject van de EL 101 zal ook deze eenzelfde houten dak krijgen. Het 'zanden' van het dak voordat het de definitieve grijze kleur krijgt. Een mooie detailopname van de linker frontzijde. Tijdens de bouw in 1993 is een gelijkende kleur bruine verf toegepast , maar achteraf gebleken de verkeerde kleur bruin. De bovenste helft is al in de juiste bruine kleur geschilderd, terwijl de onderste helft nog de verkeerde lichte bruine kleur heeft op de stijlen. De oude M 67 naast de iets jongere EL 103, historisch gezien kan dit helemaal niet, in model gelukkig wel. Het is namelijk een en dezelfde motorwagen..! Dit is één van de redenen waarom het wagennummer van motorwagen EL 103 D IV is gewijzigd in EL 102 D V. Links in de huidige R.T.M. uitvoering en rechts in de vooroorlogse M.B.S. uitvoering. Drie stadia van het verwijderen van het oude en aanbrengen van het nieuwe R.T.M. bedrijfslogo. Het oude was ooit een uitgeknipte, fotografisch verkleind, kopie wat in 1993 nog superstrak leek. Tegenwoordig beschikt de werkplaats over moderne methoden, zoals laserprinten op transferpapier met mooie resultaten. Echter is printen met witte inkt voor consumenten erg kostbaar, dus zijn er naar andere oplossingen gezocht. Na het uitsnijden van de vier logo's, is van één het kader ruim uitgesneden. Dit kader is als mal gebruikt om witte correctie inkt aan te brengen op de motorwagen, zodat een witte achtergrond ontstaat. Hierop is, na droging van de witte correctie inkt, het logo aangebracht, wat daarna weer met blanke lak is gefixeerd. De M 67 staat op het testspoor om alle functies te testen, zoals de verlichting, tractie, rookgenerator, etc., erachter de staat de EL 103 D IV. Technisch gezien is de motorwagen goedgekeurd om te rijden op de eigen baan en/of gastbanen. Kleine zaken zoals de opstaptreden en de spansteunen voor het frame, dienen nog te worden aangebracht en zijn in de maak. De herstelrevisie kan morgen 1 juli 2022 worden afgerond. Zoals met de meeste projecten, ontstaat er op het laatste moment toch nog een onregelmatigheid. In dit geval is de kabel naar de achterste koplichten doorboord bij het plaatsen van de opstaptrede. Dit is door de werkplaats weer vakkundig hersteld. Op vrijdag 1 juli 2022 is de R.T.M. M 67 door de M.B.S. werkplaats opgeleverd en in dienst gesteld. Hiermee is dit herstelproject afgerond. Van de M 67 is het volledige frame, aanjager, alle koplichten, stuurprint, ballast-gewicht, dak, twee tussenwanden, twee assen in de looptruck, motortruck, richting-filmkasten, framesteunen, opstaptreden, logo's en koppelingen vervangen. Alle 'ijzerwerk' en beslag van de motorwagen is opnieuw geschilderd in de juiste kleuren, het houtwerk is ongewijzigd. De tijdsduur van het project bedroeg ongeveer 100 uren. De herstelkosten bedroegen ongeveer €175,-- Het oude frame, dak en defecte zaken zijn bewaard en opgeslagen. Getracht is om de M 67 zoveel als mogelijk origineel te laten om het oorspronkelijke karakter van de loc uit 1993 onaangetast en intact te laten, de motorwagen heeft haar identiteit zeer zeker behouden!

Nieuws en wijzigingen in 2022 Onderstaand alle nieuws items van 2022. Voor nieuws items van 2023 klik hier Voor nieuws items van 2021 klik hier ​ ​ 20-12-2022 Waarschijnlijk vraagt U zich af waarom het stil is in de M.B.S. werkplaats... Ik kan U geruststellen met de gedachte dat het gelukkig ontbreekt aan een beetje inspiratie mijnerzijds, daarnaast heeft het personeel vroegtijdig verlof gekregen. Natuurlijk kunnen we onverdroten door blijven gaan met deze prachtige hobby, maar er is (gelukkig) meer dan dat. Er komt een (Kerst) vakantie periode aan van maar liefst twee weken, waarin de spreekwoordelijke draad weer zal worden opgepakt. Vanuit de M.B.S. werkplaats in Arnhem wenst de gehele directie U een gezegende Kerst en een voorspoedig 2023. Tot volgend jaar! 11-11-2022 Het G.T.N. (Nijmeegs) tramstel emw 9 + ahr 107 wordt omgebouwd naar een G.E.T.A. (Arnhems) tramstel. Reden hiervoor is dat het casco voor de G.T.N. emw 32 (nog steeds) wacht op afbouw en bij voltooiing er twee Nijmeegse trams bestaan. De wagennummers zijn wederom fictief en opvolgend aan het toenmalige grootbedrijf. Voor de motorwagen wordt dit G.E.T.A. emw 22 en het aanhangrijtuig G.E.T.A. ahr 51. De motorwagen zal de karakteristieke Arnhemse schuine voorruiten en klapdeuren krijgen. 10-11-2022 De B.S.M. motorwagen heeft een forse upgrade gehad, waarbij alle deuren zijn vervangen, de (enige) in- en uitstapdeur beweegbaar is gemaakt, de juiste kleur is toegepast en het dak een zandkleur heeft gekregen. De upgrade was nodig vanwege de provisorisch dichtgemaakte deuren van hout, waarvan er al één uit lag. Een foto van deze motorwagen is hier te vinden. 04-11-2022 Rongenwagens M.B.S. 402 en 404 hebben nu de rongen rondom staan en de opliggende bordessen zijn verwijderd. Bij het grootbedrijf hebben deze rongenwagens nooit rembordessen met hekwerk gehad. Op M.B.S. 402 is voor transport van motortrucks, draaistellen en wielassen geleiderails aangebracht. Kijk bij 'materieel/getrokken fabrieks goederenwagens' voor foto's van deze wagens. 02-11-2022 Loc 48 is uitgerust met een zeer goed werkend video-schouwsysteem. Hiermee is het mogelijk middels besturing via een app om foto's van bepaalde situaties te maken, alsook video opnamen. Het systeem is hiervoor uitgerust met een 32GB geheugenkaart, maar het is ook mogelijk rechtstreeks te streamen naar de mobiele telefoon. 01-11-2022 Na proefnemingen is reinigingsloc nr. 3 gemuteerd in het materieelbestand in reiniging en inspectieloc M.B.S. 48. De loc heeft tijdelijk een video schouw systeem aan boord gehad, doch sneuvelde 1 van de 2 printen tijdens de test. De directie heeft besloten de proefneming een permanent karakter te geven, voor de loc is een nieuwe camera besteld. Kende het proefsysteem 2 camera's, het nieuwe systeem heeft er maar 1, wat voldoende bleek. Ook heeft loc 48 een nieuwe livrei met de 'oude' loc kleur waarmee destijds de Hohenzollern stoomloc's van het grootbedrijf mee hebben gereden. De rapportage van het aanpassen van de loc is hier te lezen. Momenteel verblijft de loc op het testspoor in de werkplaats, in afwachting van het nieuwe video-schouw systeem. 13-10-2022 Wagen O.E.G. 4141 is per vandaag te koop en is eventueel te ruilen tegen een LGB gesloten wagen als bijv. de 4035. Een e-mail naar modelbuurtspoor@outlook.com volstaat voor contact. M.B.S. 220 zal niet worden herbouwd en is in de materieellijst afgevoerd, de M.B.S. heeft nog voldoende gesloten goederenwagens ter beschikking. Het onderstel van de 220 zal worden hergebruikt voor de 701 met dezelfde functie als de 702 ook had. Van de 702 zullen de reinigingsschoenen worden hergebruikt onder de 701, waarna de 702 zal worden afgevoerd. Hierna heeft de M.B.S. alleen nog gesloten wagens, platte wagens, bakwagens en rongenwagens als goederenwagens in dienst. 11-10-2022 Wagen R.T.M. PD 299 is per vandaag te koop en is eventueel te ruilen tegen een LGB gesloten wagen als bijv. de 4035. Een e-mail naar modelbuurtspoor@outlook.com volstaat voor contact. ​ 11-10-2022 De werkplaats heeft vandaag loc 48 opgeleverd, waarmee dit de eerste machine is in N.B.D.S. / M.B.S. blauw. Alle M.B.S. stoomtramloc's van het grootbedrijf hadden destijds deze blauwe kleur. Een afbeelding en meer informatie over deze loc is hier terug te vinden. ​ 09-10-2022 De werkplaats heeft vandaag de L.E. 101 opgeleverd, waarmee dit nieuwbouw project is afgerond. Het is nu ook aantoonbaar waarvan de drie houten motorwagens afkomstig zijn. Het volledige bouwverslag is hier te lezen. ​ 27-09-2022 De logistieke afdeling deelde mede dat het aantal boutjes en moertjes 1mm drastisch is teruggelopen door de bouw van de EL 101 en de 220. Alleen al in de EL 101 zijn bijna 600 stuks verwerkt, een kostenpost van bijna €450,-.... Het zullen voorlopig de laatste modellen zijn met deze bouwwijze. Hierna volgen alleen nog de AB 1, AB 7, De R.T.M. AB 1501 en MABD 1801 'Sperwer' worden in polystyreen vervaardigd. 22-09-2022 ​ Zo goed als alle foto's op deze website kunnen vergroot worden weergeven door simpelweg erop te klikken. Bij nogmaals klikken op de vergrote foto verdwijnt deze weer voor verder navigeren op de site. ​ 20-09-2022 ​ Bij wijze van proef bestaat nu de mogelijkheid om de foto's op deze website vergroot te laten weergeven door simpelweg erop te klikken. Bij nogmaals klikken op de vergrote foto verdwijnt deze weer voor verder navigeren op de site. Vooralsnog alleen de foto's in het verhaal over het grootbedrijf , de rest volgt spoedig. 02-09-2022 ​ De M.B.S. werkplaats is weer in bedrijf na de mooie warme zomerperiode. Om ruimte te maken in de werkplaats voor de verdere bouw van de AB1, AB 7 en EL 101, moest eerst de gesloten goederenwagen M.B.S. 220 worden voltooid. Na goedkeuring van de directie is besloten dit werk aan de 220 in de planning naar voren te halen. Men is reeds aangevangen met herstelwerk waarbij het oude frame deels zal worden vernieuwd. Het herstelwerk aan de 220 is hier te lezen en dit verslag wordt regelmatig aangevuld met informatie en foto's ervan. Na voltooiing van dit herstelwerk staan de AB 1 en AB 7 gepland voor afbouw. Daarna volgt de EL 101. 10-08-2022 ​ De aankondiging van de bouw van R.T.M. AB 1501 en R.T.M. MABD 1801 'Sperwer' is tot nader bericht opgeschort vanwege de lage personeelsbezetting van de M.B.S. werkplaats en het (te) warme zomerweer. 08-08-2022 De werkplaats heeft de bakken van M.B.S. 281 en 282 weer voorzien van frames zodat beide platte wagens weer ingezet kunnen worden. Hiervoor is de stortwagen O.E.G. 4141 uit dienst genomen en afgevoerd. Deze wagen deed al enige jaren geen dienst meer en paste niet in de materieel collectie. ​ 02-07-2022 De werkplaats is gestart met de bouw van M.B.S. EL 101 post-bagagewagen. Dit is al langer een verzoek van de dienst exploitatie om de toename van goederen in reizigers trams het hoofd te kunnen bieden. De vervaardiging hiervan is op deze pagina te volgen. ​ 01-07-2022 De R.T.M. M 67 heeft inmiddels de werkplaats verlaten en is in dienst gesteld. Hiermee is dit herstelproject afgerond. Van de M 67 is het volledige frame, aanjager, alle koplichten, stuurprint, ballast-gewicht, dak, twee tussenwanden, twee assen in de looptruck, motortruck, richtingfilm-kasten, framesteunen, opstaptreden, logo's en koppelingen vervangen. Alle ijzerwerk van de motorwagen is opnieuw geschilderd in de juiste kleuren, het houtwerk is ongewijzigd. De tijdsduur van het project bedroeg ongeveer 100 uren. De herstelkosten bedroegen ongeveer €175,-- Het volledige herstel-project staat hier ter inzage. ​ 09-06-2022: De directie van de M.B.S. heeft besloten voorrang te verlenen aan het project om de M.B.S. EL 101 te bouwen in eigen werkplaats. Zodra de werken aan de M 67 zijn voltooid, zal direct worden gestart met de bouw ervan. De vraag naar een eigen post-bagagewagen wordt hierop beantwoord. ​ 09-06-2022: De herstel werkzaamheden aan de M 67 zijn in volle gang. De M 67 krijgt een volledig nieuw frame, het oude frame was van aluminium en derhalve onbruikbaar. ​ 30-05-2022: Van het bestuur van de R.T.M. Ouddorp kwam de positieve terugkoppeling over de definitieve terugkeer van de M67 naar de M.B.S. Deze eerst gebouwde motorwagen zal vanaf dinsdag 7 juni 2022 worden hersteld en gereviseerd. ​ 21-04-2022: Van de nieuwe tuinbaan is het ontwerp bekend, het sporenplan van de B.S.M. zoals dat aan de oostzijde van de Karstraat in Bemmel heeft gelegen van 1908 tot 1935. Dit sporenplan heeft geen directe betrekking tot de M.B.S., echter biedt het wel meer dan genoeg mogelijkheden. ​ 02-02-2022: De ontmanteling van de M.B.S. buitenbaan in Den Bosch is een feit, vanmiddag heeft de opbraaktram de laatste rails naar de verzamellocatie gebracht. ​ 31-01-2022: De laatste trams hebben op zondag 30 januari 2022 op de M.B.S. buitenbaan gereden, de sporen zullen vanaf 1 februari worden opgebroken. Dit besluit is door de directie genomen vanwege een aanstaande verhuizing. Wanneer de trams weer rijden op de nieuwe locatie, is tot nu toe nog niet bekend. ​ 28-01-2022: De laatste trams rijden zondag 30 januari 2022 op de M.B.S. buitenbaan, waarna de sporen vanaf 1 februari zullen worden opgebroken. Wanneer de trams weer rijden op de nieuwe locatie, is tot nu toe nog niet bekend. ​ 23-01-2022: De werkplaats heeft de slijpwagen, welke voor de slijploc uit liep, buiten dienst genomen en afgevoerd. Reden hiertoe is de ombouw van de onkruid ketelwagen tot functionele railreiniger. ​ 16-01-2022: De werkplaats heeft de bouw van Backer & Rueb loc B.S.M. 10 deels voltooid en is zich aan het herinrichten voor de verdere bouw van de M.B.S. AB 1 en AB 7. ​ 13-01-2022: De M.B.S. werkplaats is nu uitgerust met een heuse bandzaagmachine, naast een frees-, kolomboor- en handboormachine. 10-01-2022: Op FB is een nieuwe groep aangemaakt welke parallel loopt aan deze website. Deze nieuwe groep vervangt de professionele FB-groep die ruim een jaar geleden was aangemaakt, maar niet gratis was.

M.B.S. serie 500 zelflossers 2-assig In de M.B.S. 500-serie zijn de zelflossers ondergebracht, alle fictief. Deze serie van enkele wagens bestaat nu alleen nog uit zelflosser 501, maar wordt in de toekomst uitgebreid naar drie stuks. ​ M.B .S . 501 De M.B.S. 501 zelflosser maakt als eerste van een serie van drie 501-503 deel uit van zelflosser serie 500. Op 4 oktober 2023 is de M.B.S. 501 ontstaan uit de oude O.E.G. 4141 en roestbruin geschilderd. Om administratieve reden is M.B.S. 710 vernummerd naar 501. ​

M.B.S. diesel-elektrische tramstellen D I, D II en D III met houtgas tractie in oorlogstijd 1941 - 1944 De laatste exploitatie dag 17 september 1944 De periode 1940 - 1945, ofwel de laatste vijf jaren dienst uitvoering tussen Nijmegen, Gennep en Venlo, waren voor de M.B.S. zwaar. Mede doordat de lijn volledig tussen de Maas (westelijk) en de Duitse grens (oostelijk) lag, werd na juni 1944 met de luchtlandingen van het plan Market Garden, de situatie steeds moeilijker om tot een goede dienstregeling te komen. Met de start van de bevrijding van Nijmegen op 17 september 1944 stond tramstel D I EL 106 - AB 13 op het stationsplein van Nijmegen, D II El 105 stond voor revisie in Gennep waarvan stuurstandrijtuig AB 12 op 19 juni 1944 in Malden noord was verongelukt en D III EL 104 - AB 14 stond eveneens te Gennep`. De aanschaf en inbouw van Imbert houtgasgeneratoren vanaf 1941 Terug naar 1940, kort nadat de Duitsers Nederland hadden bezet. Het dagelijks leven ging gewoon z'n gangetje, veel dingen bleven zoals ze waren vóór mei 1940, echter werden veel overheidszaken door de Duitsers overgenomen. Dit betekende voor veel particulieren, maar zeker ook voor het bedrijfsleven, dat brandstoffen zoals benzine, dieselolie, petroleum, etc. niet of nauwelijks meer verkrijgbaar waren. Dus moesten er alternatieven komen, zoals het rijden op antrachietgas, houtgas of turfgas. Voor de M.B.S. waren houtgasgeneratoren het beste gebleken, ze werden met wisselende successen al toegepast op de autobussen. Ook voor de trams werden houtgasgeneratoren aangeschaft, waarbij Imbert als leverancier werd gekozen. In 1941 werd als eerste tramstel EL 106 - AB 13 D I omgebouwd met een Imbert installatie in de werkplaats in Gennep op aanwijzingen van het bedrijf Imbert. In 1942 volgde tramstel EL 105 - AB 12 D II en in 1943 tramstel EL 104 - AB 14 D III. Hiervoor werden de dieselmotoren aangepast, waarbij de inspuitinrichting werd weggenomen, een dikkere koperen plaat tussen cilinderblok en kleppenkop werd geplaatst voor lagere compressie, een carburateur op het inlaatspruitstuk werd gezet en een compleet ontstekingsmechanisme met bougies op de plaats van de inspuitventielen. Voor het vergassen van de klosjes droog hout werd een hoge dubbelwandige bunker in de bagageruimte geplaatst met een inhoud van 1,6 m3 (de grootste die op dat moment in Nederland werden geïnstalleerd door Imbert). De vulopening was bereikbaar via een klein smal laddertje dat opzij van de motorwagen was gemonteerd, niet bepaald zonder risico met een mand met houtklosjes op je schouder... Ook de gaskoelers bevonden zich op het dak van de motorwagen, de voorreinigers hingen onder de motorwagen, tussen de draaistellen, voor betere bereikbaarheid tijdens het reinigen van de teerfilters, een smerige klus.. Naast de bunker tussen de vele gasbuizen, hing er ook een cycloonvanger van Van Tongeren, een Nederlandse vinding. In deze cycloonvanger werden de kleine roetdeeltjes uit de gasstroom 'geslingerd', zodat er schoon brandbaar gas overbleef. Evengoed, de voor- en na-reinigers onder de motorwagens waarin teer en andere onzuiverheden uit de gasstroom werden gefilterd, moesten regelmatig worden gereinigd, een niet al te best klusje voor degene die het moest uitvoeren. ​ Wordt vervolgd.

R.T.M. 638 Gesloten goederenwagen R.T.M. 638 is het zesde zelfgebouwde trammodel. Ook deze wagen is in 1997 verkocht aan de R.T.M. en doet geen dienst op de modelbaan aldaar, het mist de juiste koppelingen. Bij voldoende gelegenheid van tijd zal de M.B.S. werkplaats opnieuw de R.T.M. benaderen voor herstel (indien nodig) en aanpassing van de koppelingen van de R.T.M. 638.

M.B.S. loc 49 ​ De tweede niet-zelfbouw loc is een Gmeinder loc (L.G.B. 2090), met parknummer M.B.S. 49. Lange tijd werd aangenomen dat het een Deutz type loc was, maar het is een Gmeinder (Oostenrijkse fabrikant). Ook dit is een standaard loc van L.G.B. die ook in beginsets voorkwam en had een gele kleur. Deze loc is 2e-hands uit Duitsland geïmporteerd en heeft de rangeerdiensten uitgevoerd, totdat rangeerloc R.T.M. M 1652 deze overnam. M.B.S. 49 kreeg in 2021 al een buitenliggend frame, echter waren de aspotten met veerpakketten nodig voor de R.T.M. M 1652 'Puttershoek', maar omdat de M 1652 de diensten toch al overnam, ging de 49 zonder B-aandrijving buiten dienst. Om een reserve rangeerloc ter beschikking te hebben, is de 49 uit de mottenballenvloot gehaald. De 49 (het oude parknummer was nr. 5) heeft met deze revisie LED-verlichting gekregen, opnieuw een buitenliggend frame en de M.B.S. blauwe kleur met grotere geel-zwarte bufferplaten. Deze loc is in dienst. M.B.S. loc 49 in de oorspronkelijke gedaante, met binnenliggend frame en nog zonder parknummer, in de gele kleur met rode wielen, op een van de weinige foto's hiervan. De loc is dan al aangepast voor de dienst op de trambaan, de lampen op de cabine zijn hiervoor reeds verwijderd en het zwaailicht geplaatst. Korte tijd later zou de loc olijfgroen geschilderd worden en parknummer 5 krijgen. De loc is nagenoeg meteen in dienst genomen, hier in gebruik voor de aanleg van de bovenleiding met de oude portalen. Beide platte wagens bestaan inmiddels als M.B.S. 406 in één wagen. M.B.S. loc 49 in de voorlaatste gedaante, olijfgroen met originele frontlichten. Het heeft hier nog nr. 5 uit de oude nummering, voordat het officieel tot de M.B.S. toebehoorde en het binnenliggend frame met de te kleine bufferbalken en koppelstangen op de wielen. Deze B-unit is naar M.B.S. loc 45 Venlo gegaan, de M.B.S. 49 kreeg de oude unit van de G.T.N. 9 stadstram. M.B.S. loc 49 in de laatste gedaante, blauw met nieuwe verlichting. De loc heeft een nieuw buitenliggend frame gekregen met nieuwe grotere bufferplaten en nieuwe middenbuffers. Deze middenbuffers zijn weer in eigen beheer vervaardigd en verend uitgevoerd. Het zwaardere frame oogt robuuster en de gele waarschuwingsstrepen geeft deze machine een industrieel aanzien.

DE BUITENBAAN VAN BEGIN TOT HEDEN In dit hoofdstuk wordt per jaar de fasen van opbouw en de wijzigingen beschreven in een fotoreportage. Elke afbeelding heeft een korte beschrijving van wat het voorstelt. ​ De aanleg in 2019 De wijzigingen in 2020 De wijzigingen in 2021 De laatste ritten en opbraak in 2022 De nieuwe aanleg in 2022 De bovenleiding De besturing De gebouwen