Zoekresultaten

Rhäthische Bahn As 1161 1e klas salonrijtuig Rhätische Bahn rijtuig As 1161 werd in 2019 aangeschaft om aan de behoefte te kunnen voldoen voor reizigersmaterieel. Dit rijtuig heeft dienst gedaan tot februari 2022 en is in november 2023 verkocht aan een particulier. ​

De laatste ritten en opbraak in 2022 2022 begint rustig met veel werk in de werkplaats van de M.B.S. Er hangen verhuisplannen in de lucht, maar nog niet concreet, zodat er nog wat gereden zou kunnen worden. Vooralsnog is de M.B.S. een onderzoek gestart naar een verbeterde stroomafname via de rails. In het verleden tastte de vele storingen nogal danig het rijplezier aan, met veelvuldige stilstand van materieel tot gevolg. 23-01-2022: Het railplan versie 14.7 van 24 augustus 2021 ligt er ongewijzigd bij. Het slechte weer van eind 2021 heeft wel een storing veroorzaakt in wissel 1d (van de kruiswisselstraat het wissel rechtsonder), maar dit is eenvoudig te herstellen. 29 januari 2022; de voorlaatste exploitatiedag ​ Het onderzoek naar een verbeterde stroomopname op de rails door het materieel werd op 29 januari 2022 met succes afgerond. Hiervoor werd de kleine slijpwagen, waarvan de slijpsloffen over de rails schuurden en vooruit liep op slijploc no. 3, van deze slijpsloffen ontdaan en buiten dienst genomen. Hieropvolgend bouwde de M.B.S. werkplaats M.B.S. ketelwagen 702 om tot reinigingswagen, waarbij de slijpsloffen werden omgebouwd tot viltsloffen, met een vloeistofkoppeling naar de ketel waarin de reinigingsvloeistof is opgeslagen. Middels een regelkraan kan drupsgewijs deze reinigingsvloeistof aan de viltsloffen worden toegevoerd. Deze methode werkt naar behoren en werd op 29 januari 2022 voor het eerst en met succes toegepast. Waar voorheen alle materieel hortend en stotend over wissels en sectiescheidingen reed, rijdt het nu overal probleemloos door. De door de M.B.S. gebruikte reinigingsvloeistof is CRC 2-26, welke een vocht verdringende, corrosie voorkomende en reinigende werking heeft. Slijploc no. 3 had nog eenmaal de gehele buitenbaan ontdaan van alle corrosie aanslag, waarna reinigingswagen 702 erachter werd gekoppeld. Nadat dit span overal had gereden, slijploc no. 3 reed met uitgeschakelde slijpfunctie, waren de contactproblemen verleden tijd en kon er proefgereden worden. M.B.S. D III als tram 1 op spoor 7 en R.T.M. MABD 1602 'Reiger' als tram 2 op spoor 8, gebroederlijk naast elkaar tijdens de proefritten. Na het reinigen en behandelen van de rails met CRC 2-26, rijdt alle materieel probleemloos. 30 januari 2022, de laatste dag van exploitatie in Den Bosch Na een rustige nacht wordt het materieel klaar gezet voor de laatste dag van exploitatie in Den Bosch. Na een periode van ruim 29 maanden, waarbij de buiten baan vele ontwerpen heeft gekend, komt hier door een aanstaande verhuizing richting Arnhem, een definitief einde. Dus wordt vandaag eens lekker uitgepakt met het op de rails verschijnen van alle diesel en stoom materieel, waarbij alle materieel eigendom is, met uitzondering van de R.T.M. MABD 1602 'Reiger', welke bij de M.B.S. in Den Bosch stond voor schadeherstel en complete revisie. Als tram 1 wordt M.B.S. D III (EL 104 - AB 14) ingelegd, tram 2 rijdt als R.T.M. MABD 1602 'Reiger', als tram 3 rijdt R.T.M. M 1806 met gesloten stukgoedwagen 296 en de rijtuigen B 1526, B 1306 en A 1301, terwijl R.T.M. M 1652 'Puttershoek' als tram 4 rijdt met vier gesloten goederenwagens. Later op de middag zal M.B.S. EL 103 D IV nog met tram 5 rijden, waarbij alle goederenmaterieel wat beschikbaar is, achter de motorwagen zal zijn gehangen. ​ Tram 3 onderweg op spoor 3, terwijl in de achtergrond op spoor 14 tram 4 zonder de M 1652 klaar is gezet. Het kruisen op spoor 8 van tram 3 met tram 1, welke al enige tijd stond te wachten op spoor 7 Tram 3 rijdt de brugoprit op, langs tram 1 Tram 4, bestaande uit (v.l.n.r.) M.B.S. 277, R.T.M. 713, M.B.S. 275 en B.S.M. 42, staat afgesteld op spoor 14 (kroetspoor). Geheel links op spoor 11 (remisespoor 1) staan M.B.S. EL 103 D IV, daarachter R.T.M. M 1652 'Puttershoek' en daar weer achter in de loods slijploc no. 3. Op spoor 12 (remisespoor 2) staat B.S.M. stoomtramloc 10 en op spoor 13 koerswagen R.T.M. PD 299 Tram 3 komt zojuist door de wisselstraat binnen rijden op spoor 2 Tram 3 rijdt langs tram 1 en word één volledige ronde gevolgd... Tram 3 (rechts) was al binnen gereden op spoor 1 terwijl tram 1 binnenkomt op spoor 2. Nogmaals tram 1 op het middelste spoor 2 en rechts tram 3 op spoor 1 Achter tram 3 (rechts) weer tram 1, terwijl op spoor 11 de D IV, de M 1652 en slijploc no. 3 staan, op spoor 12 B.S.M. loc 10 en op spoor 13 de B.S.M. motortram Dezelfde locatie, maar nu in vogelvlucht B.S.M. loc 10 als trekkracht voor tram 4 op spoor 14 R.T.M. M 1652 'Puttershoek' heeft inmiddels tram 4 verplaatst van spoor 14 en komt over spoor 7 door naar de brugoprit.. .. en via bovenover terug richting remise Tram 3 is inmiddels uit de dienstregeling gehaald en rijdt in verkorte vorm als tram 2 met als tractie de R.T.M. MABD 1602 'Reiger' en rijtuig B 1526 als aanhang, hier op spoor 2. Tram 1 en tram 2 zullen de laatste twee reizigerstrams zijn. Op spoor 11 staat M.B.S. EL 103 D IV klaar om straks de laatste goederentram te rijden. De laatste goederentram volgens dienstregeling is klaar gezet, motorwagen M.B.S. EL 103 D IV komt achteruit rijden op spoor 2 om de tram van tien wagens aan te haken. M.B.S. D IV tijdens het koppelen van de goederentram Slijploc no. 3 op remisespoor 1 (spoor 11) en M.B.S. D III (EL 104 - AB 14) op remisespoor 2 (spoor 12), al het andere materieel is inmiddels elders gestald. M.B.S D IV vertrekt als tram 5 met de laatste goederentram via spoor 30 en spoor 2, komend vanaf spoor 31 (overdekt) Tram 5 passeert hier spoor 3 langs het stationsgebouw Tram 5 is bovenover gepasseerd en rijdt nu over wissel 10 richting remise Tram 5 bij binnenkomst op spoor 2 M.B.S. D IV staat als trekkracht voor de opbraaktram, bestaande uit de M.B.S. wagens 401, 402, 404 en 275 tijdens de opbraak van spoor 14 naar de voormalige kroetfabriek. Links de brugoprit met daarvoor de sporen 7 en 8 tussen de wissels 8 en 9, naast wissel 9 ligt wissel 10 in de sporen van het oudste tracé links van het schakelstation en de hellingbaan vanaf bovenover rechts. Het oudste tracé onderdoor ligt links en de grote lus om het dorp ligt rechts Nogmaals het oudste tracé onderdoor en de brug erover heen kort voordat bovenover begint via het terras Een voorlaatste serie foto's van de complete Bossche buitenbaan met voorgoed lege sporen, kort voor de ontmanteling op 2 februari 2022. Deze buitenbaan kent een bewogen geschiedenis, waarbij heel veel ervaring is opgedaan. Vanaf de allereerste spooraanleg in augustus 2019 tot aan februari 2022 (in totaal zo'n 29 maanden) kent deze buitenbaan talloze wijzigingen en aanpassingen, waarbij telkens het bestaande ontwerp werd aangepast tot wat werd in augustus 2021 Vanaf 24 augustus 2021 bleef de baan zoals deze tot aan het opbreken was. Februari en maart 2022 staan voornamelijk in het teken van de fysieke verhuizing naar Arnhem. De tuin in Arnhem is 13 meter langer dan in Den Bosch en bied dus veel nieuwe perspectieven, zoals het grenzen aan een waterkant, het overwinnen van een fors hoogteverschil ernaartoe en het niet meer de beschikking hebben van opstelsporen overdekt, zoals spoor 31, 32 en 33. Dit te overwinnen hoogteverschil zal in de ontwerpen (dat zullen er best meer dan één zijn) nauwkeuriger worden berekend, gezien de adhesie van de tractie wielen licht is verminderd door de reinigingsvloeistof. Dat geeft dan weer een nieuwe uitdaging aan het baanontwerp, waarin misschien de electrische tram met bovenleiding terug zal keren. Al met al keert op de Bossche buitenbaan de reguliere tramdienst niet meer terug, wel zal de opbraak tram nog enkele dagen in de weer zijn, waarvan de foto's hieronder zullen worden weergegeven... Na 2 februari 2022 zal deze website niet eerder worden bijgewerkt, dan dat er weer modelbouw activiteiten mogelijk zijn in Arnhem... 2 februari 2022, de dag van opbreken in Den Bosch De allerlaatste opnamen van de buitenbaan op 2 februari 2022, drie weken voor de feitelijke verhuizing. M.B.S. motorwagen D IV met de wagens 401, 402, 404 en 275 als opbraaktram komt aanrijden op de hellingbaan richting remise De D IV is gestopt op de hellingbaan... De keerboog achter de tram (op het houten terras) zou als eerste worden opgebroken. Er werd terug gewerkt tegen de rij richting in richting remise, dus hierna volgden de inhaalsporen 7 en 8 met de bijbehorende wissels 8 en 9, wissel 10 ligt er nog... De keerboog en de brugoprit zijn opgebroken en afgevoerd. De straat naar de meersporige overweg naast de kiosk is ook deels al opgebroken, evenals de boog richting spoor 14 De dubbele overweg voor de helft weg, terwijl spoor 30 naar de opstelsporen 31, 32 en 33 overdekt er nog in ligt. Spoor 1, spoor 2, de wisselstraten , de remise, de grote overweg en het seinhuis zijn ook ontmanteld Rh Boompjes staat er desolaat en nutteloos bij, nu alle sporen zijn verwijderd Spoor 14 in het dorp was op 30 januari al verwijderd, nu zijn de grote lus en de oude baan onderdoor ook opgebroken De oude baan onderdoor (dit was het oudste tracé) en de brug erover zijn ook afgevoerd Naast het schakelstation ligt het korte stukje aansluitspoor vanwaar de hele buitenbaan werd gevoed De oude hoofdbaan terug naar de remise is nu ook weg, de opbraaktram geïsoleerd achterlatend op een stukje restspoor Alle tramsporen zijn nu opgebroken en ook de allerlaatste tram is weg. De buitenbaan in Den Bosch is nu definitief verleden. Gelukkig hebben we deze website met de foto's nog en wanneer 'de directeur / eigenaar / etc' zijn weg heeft gevonden in Arnhem en de tuin aldaar is voor zover klaar dat de eerste meters weer aangelegd kunnen worden, dan zal hieraan zeker weer een artikel worden gewijd op deze website. Voor dit moment op de 3e februari 2022 sluit het Bossche hoofdstuk voorgoed.

N.B.M. 50 Gebouwd in 1995 is de N.B.M. 50 ook een tussendoor-project geweest en het eerste model met voorzieningen om effectief te rijden op bovenleiding. Omdat in het verleden nooit voldoende spoor met bovenleiding is geweest, heeft deze loc altijd opgeslagen gestaan, ontdaan van alle appendages, aandrijving en pantograaf. De buitenbaan uit 2019 heeft weliswaar in een eerder stadium bovenleiding gekend, deze loc heeft heeft door opslag op de Bossche baan nooit gereden. Door gebrek aan een rendabele exploitatie en het vele onderhoud aan de bovenleiding werd deze voorziening na een half jaar weer verwijderd. De M.B.S. heeft uiteindelijk besloten om deze loc buiten dienst te stellen en op te slaan. Op bovenstaande foto is de N.B.M. 50 tijdelijk weer voorzien van tractie en stroomafnemer, echter is de loc in januari 2023 opnieuw ontdaan van alle zaken en definitief opgeslagen. De N.B.M. 50 is op 6 oktober 2023 samen met de B.S.M. 10 verkocht.

Nieuws en wijzigingen in 2021 Onderstaand alle nieuws items van 2021. Voor nieuws items van 2022 klik hier Voor nieuws items van 2023 klik hier ​ ​ 17-12-2021: Uit de 'motteballenvloot is een casco van een eerdere poging een Backer & Rueb tramloc te bouwen, voor de dag gehaald. Vooruitlopend op een lijntje op de buitenbaan met bovenleiding, is van dit casco N.B.M. loc 50 gebouwd, met een B-aandrijving van L.G.B. Op het dak is een S.S.W. type B stroomafnemer geplaatst, de electrische installatie volgt. Omdat de M.B.S. geen bovenleiding heeft, heeft de directie besloten deze rangeerloc alsnog buiten dienst te nemen, waarna ontmanteling en sloop zal volgen. Deze machine heeft géén dienst gedaan. ​ 13-12-2021: De M.B.S. werkplaats is begonnen met de nieuwbouw van B.S.M. stoomtram locomotief 10. Het bouwverslag is hier te volgen. De B.S.M. 10 is deel van een lang gekoesterde wens om een echte Betuwse tram te bouwen. Na de voltooiing zullen de plannen worden opgemaakt voor de vervolgbouw van een B.S.M. rijtuig en gesloten goederenwagen. ​ 06-12-2021: Het restauratie-project van de R.T.M. MABD 1602 'Reiger' is voltooid. Bij een eerstvolgend bezoek aan de R.T.M. in Ouddorp gaat de motorwagen terug naar de rechtmatige eigenaar. 01-10-2021: Gestart met de restauratie van R.T.M. MABD 1602 'Reiger'. Deze motorwagen uit de eerste serie en eigendom van de R.T.M. in Ouddorp zal in dit najaar worden hersteld van opgelopen schade en daarna volledig worden gerestaureerd in de M.B.S. werkplaats. ​ 25-09-2021: Toegevoegd aan de website is de pagina 'gast-rijden ' waarin het rijden van eigen materieel op vreemd spoor en het rijden van vreemd materieel op eigen spoor wordt beschreven. 25-09-2021: M.B.S. D III (EL104-AB14) was vandaag te gast op de modelbaan van de R.T.M. in Ouddorp. Helaas kent deze baan nog bogen met een kleinere radius dan 1000mm (R1 900mm), waardoor de EL104 bij de eerste kleine boog vrijwel direct ontspoorde. Van de beheerder van deze baan vernam ik dat er een nieuw ontwerp is gepland, waarbij de bogen ruim genoeg zullen worden gehouden, zodat ontsporingen tot het verleden gaan behoren. Van dit "te gast rijden" zijn enkele foto's gemaakt, die hier te vinden zijn. ​ Voorts is uit de eerste serie modellen motorwagen R.T.M. MABD 1602 'Reiger' voor herstelwerk en revisie teruggekeerd op het oude nest... (zie ook hier ). De motorwagen stond al geruime tijd met compleet versleten tandwielen buiten dienst, maar bij de R.T.M. was er geen deskundige die het herstel aandurfde. De MABD 1602 krijgt een volledig nieuwe HLW aandrijfunit, conform de M.B.S. D III uit de tweede serie. Een verslag van deze uitgebreide revisie staat op deze pagina . ​ 25-08-2021: De lang verwachte bedieningsschakelaars voor de wissels zijn geleverd. De oude bedienschakelaars veren nog terug naar de 'middenstand' i.v.m. de EPL besturing, het nieuwe type heeft dat niet zodat de wisselaandrijvingen weer een continue spanning van 24 V= krijgen. De order voor deze andere bedienschakelaars werd al in februari 2021 geplaatst. 24-08-2021: Verwijderd in het railplan zijn de wissels 7 en 8 en toegevoegd is wissel 10. Tevens omnummering van wisselnummers zodat het overzicht weer opeenvolgend is. Wisselnummers #11 en #14 t/m #20 zijn vrije posities. Voor een vergroot pop-up beeld, zie wijzigingen in 2021 en klik op het railplan. ​ 21-08-2021: Aangekondigd is de bouw van (voorlopig) drie rijtuigen: M.B.S. AB 1, M.B.S. AB 7 en R.T.M. AB 1501. Voor meer details, zie 'Getrokken fabrieksrijtuigen ' en Tweede serie zelfbouw modellen ​ 21-08-2021: De grote overweg is verder compleet gemaakt met schrikhekjes van het oudste type (NS). De waarschuwingslichten knipperen permanent geel, de waarschuwingsborden voor een overweg moeten nog gemaakt worden, evenals de witte belijning op het wegdek. Zie hiervoor bij wijzigingen in 2021 ​ 07-08-2021: Wissel 14 en spoor 14 naar de kroetfabriek zijn aangesloten. In een kroetfabriek werden van appels appelstroop gemaakt, de Betuwsche Stoomtramweg Mij. had hiervoor een aftakking van enkele tientallen meters aangelegd ter hoogte van Fa. Verweyen in Haalderen. Spoor 14 is een aftakking in de doorgaande lijn. De laatste versie van het sporenplan is nu Ht v14.5 van 28-07-2021 ​ 07-08-2021: Een storing in het electrisch circuit van motorwagen M.B.S. D IV sluimerde al vanaf april dit jaar. Sindsdien stond deze motorwagen buiten dienst. Bij nader grondig onderzoek bleek een open soldering op de stuurprint de boosdoener. Vanaf 08-08-2021 is de D IV weer voor de normale dienst inzetbaar. ​ 20-07-2021: Opgeleverd is de nieuwe apparatuur-kast voor de aansturing en stroomverzorging van de buitenbaan. De 19-inch wandkast was een afdankertje van mijn werkgever, waarvoor dank. Zie ook het hoofdstuk over de besturing . ​ 11-07-2021: Het materieelbestand is aangevuld / gewijzigd met de volgende wagens: De Shell-ketelwagen heeft z'n oude chassis terug en heeft nu z'n definitieve gedaante; M.B.S. 702 onkruid ketelwagen Bakwagens M.B.S. 332, 337 en 341 zijn nu grijs gespoten en voorzien van de juiste opschriften. Platte wagens M.B.S. 381 en 382 zijn ontdaan van hun chassis en worden opgeslagen. Gesloten wagen R.T.M. 713 is in dienst voor melkvervoer en heeft een ivoorkleurige bak met lichtblauw ijzerwerk. Gesloten wagen B.S.M. 42 is in dienst voor achter de B.S.M. motorwagen en is grijs met zwart ijzerwerk. Gesloten wagens M.B.S. 275 en 277 zijn gereviseerd waarbij de 277 nu zwart ijzerwerk heeft. Voorts zijn alle 2-assers voorzien van een as-koppeling, waarbij beide assen nu met de boog meelopen. Zie ook 'De wijzigingen in 2021' en Getrokken fabrieks goederwagens ' ​ 07-05-2021: De verkeersmiddelen voor de grote overweg naast het seinhuis zijn in aanbouw. Hiervoor is een dubbel Andreas-kruis volgens de oude maatvoering van voor de oorlog toegepast, maar zonder belettering zoals de Nederlandse Spoorwegen heeft gekend. Verder is de aan de mast waaraan het Andreas-kruis is bevestigd, een algemeen geel/oranje waarschuwing knipperlicht toegevoegd. Schrikhekken links en rechts van de overweg zullen ook hieraan worden toegevoegd. Zie ook 'De wijzigingen in 2021' ​ 24-04-2021: Zaterdag 24 april is groot onderhoud uitgevoerd aan de trambaan richting onderdoorgang en de binnenbaan. Hierbij is alle oude (te grove) ballast verwijderd en vervangen door het juiste type ballast. Deze nieuwe ballast is optisch een grote verbetering. Tevens is in de tracébermen het onkruid verwijderd. Het gedeelte vanaf de onderdoorgang tot aan het schakelstation bij wissel 2 staat voor 1 mei a.s. op het programma (mits de weersomstandigheden dit toelaten). Nabij het seinhuis zijn de overwegplaten ingelijmd, de toeritten komen in mei aan de beurt. ​ 23-04-2021: Op de buitenbaan zijn de overwegen in het tuinpad (eindelijk) geëgaliseerd met beton. Verder is er weer ballast aangevoerd, zodat nu alle sporen hiervan kunnen worden voorzien. In de rubriek 'De wijzigingen in 2021' is een update opgenomen, beschrijvend de wijzigingen t/m 23 april 2021. ​ 08-04-2021: Op de buitenbaan is het elektrisch trambedrijf inmiddels opgeheven, waarbij alle bovenleiding en voorzieningen daarvoor zijn verwijderd. Ook is de buitenbaan drastisch gewijzigd, is er dubbelspoor aangelegd en zijn de keerlussen aangepast, zodat er een grote rijlengte is ontstaan. Hierover zal nog een artikel worden gewijd. ​ 11-03-2021: Op de buitenbaan is het elektrisch trambedrijf stil gelegd voor onbepaalde tijd, wegens de grote ombouw projecten. In de loop van 2021 zal worden bekeken of de elektrische tram nog terugkeert... ​ 07-03-2021: Toegevoegd is het bouwverslag van de R.T.M. M 1652 'Puttershoek' ​ 15-02-2021: Aankondiging: railplan 13.8 is definitief en ligt klaar voor uitvoering in voorjaar 2021 ​ 15-02-2021: Toegevoegd is de rubriek 'Wijzigingen in 2021 ' ​ 07-02-2021: Door bevroren wissels en sneeuwduinen is de dienstregeling tot nader order gestaakt. ​ 31-01-2021: Toegevoegd zijn diverse knoppen om makkelijker te kunnen navigeren op de site ​ 31-01-2021: Toegevoegd is de 404-fout pagina ​ 31-01-2021: Toegevoegd is de pagina Hoofdstukken voor navigatie op de site ​ 30-01-2021: Toegevoegd: in de rubriek Bouwverslagen, het bouwverslag van de M.B.S. AB 14 ​ 28-01-2021: Toegevoegd: in de rubriek Bouwverslagen, het bouwverslag van de M.B.S. EL 104 D III ​ 28-01-2021: Toegevoegd: de rubriek Bouwverslagen , het bouwverslag van de M.B.S. EL 103 D IV ​ 25-01-2021: Bereikbaar via e-mail maasbuurttuinspoor@gmail.com ​ 25-01-2021: Toegevoegd is de pagina over de besturing van de buitenbaan . ​

M.B.S. 45 'Venlo' Het twaalfde model wordt de M.B.S. 45 'Venlo'. Om een complete M.B.S. stoomtram te kunnen samenstellen, mist nog een stoomtramloc. Deze donkerblauwe Hohenzollern machines hebben van 1913 tot het eind in 1944 gereden. Met de opbouw kan pas worden begonnen met de juiste tekening, tot die tijd ligt dit project stil en hebben andere aangekondigde modellen voorrang..! Bouwverslag van M.B.S. 45 Hohenzollern fabrieksnr. 3046 van 1913 Op de buitenbaan van de M.B.S. rijden eigenlijk geen stoomtram locomotieven, omdat hiervoor de voorzieningen als zijnde een kolenbunker, watertap en asput, simpelweg ontbreken. De M.B.S. werkplaats heeft de bouw aangekondigd van Hohenzollern M.B.S. stoomtramlocomotief serie 40-47, om een complete stoomtram samen te kunnen stellen met post-bagagewagen LE 101 en de rijtuigen AB 1 en AB 7. ​ Als representant van deze serie, is gekozen voor de M.B.S. loc nr. 45, Hohenzollern Düsseldorf fabrieksnrs. 3046 uit 1913. De loc wordt gebouwd als de indienststellingsversie, zonder de midden-ramen in beide kopwanden en gebouwd vanaf de originele M.B.S. tekening uit 1913. Een bewerkte fabrieksfoto van M.B.S. 45 'Venlo' met de naam van M.B.S. 42 'Gennep'. De loc lijkt boven de rails te zweven, doch wie goed kijkt ziet dat voor de railborstels de rails wel degelijk op de juiste hoogte ligt. Deze foto stamt uit 1912 en de loc is in grijstinten geschilderd voor een betere contrastverhouding. Waarom de loc de naam Gennep heeft i.p.v. Venlo, zal waarschijnlijk betrekking hebben gehad op de vestigingsplaats van de afnemer: Gennep. In het boek "De stoomtramlocomotieven der Nederlandse tramwegen" van Ir. S. Overbosch (ISBN 90.6707.051.3) beschrijft de auteur op de pagina's 151 en 152 dit type als volgt: ​ De M.B.S.-locomotiefnummers pasten in het nummerschema van de N.B.D.S. Dit was voor de N.B.D.S. gemakkelijker, omdat de M.B.S.-machines in de N.B.D.S.-werkplaats te Gennep in onderhoud waren voor grote herstellingen. Van 1932 af werd deze werkplaats door de M.B.S. van de N.S. gehuurd. Omstreeks 1920 werden de locomotieven 40-45 voorzien van grotere waterbakken. In 1924 werd voor deze machines bij Hagoort, Tilburg een reserveketel aangeschaft, welke een vuurkist had die 5mm dieper was dan de oorspronkelijke uitvoering. De machines 46 en 47 kregen een voorverwarmer (Verwarmd oppervlak 2,5m²) met een Knorr-voedingspomp van 3m³/h, die ze tot het laatst gehouden hebben. Van kolen- of waterbesparing ten opzichte van de 40-45 is in de dienst weinig of niets gebleken. Alle locomotieven hadden een Knorr-luchtdrukrem. De machines voldeden zeer goed. Ze reden alle diensten, totdat in 1934 begonnen werd met de invoering van diesel-elektrische tractie. Sedertdien werden de locomotieven geleidelijk buiten dienst gesteld. Slechts twee stuks bleven als reservelocomotief dienstvaardig. In 1940 werden verschillende machines weer in dienst gesteld. Ze waren echter in de voorafgaande jaren danig verwaarloosd, zodat de M.B.S.-trams toen niet te vergelijken waren met de keurige, goed onderhouden stoomtrams van vóór 1934. Tijdens de bevrijdingsgevechten langs de Maas in 1944 hebben baan en materieel zo ernstig te lijden gehad van het oorlogsgeweld, dat in 1947 het gehele trambedrijf werd opgeheven. De locomotieven, die na 1944 geen dienst meer hadden gedaan, werden gesloopt, behalve de 44 die als verwarmingsketel naar Utrecht werd verkocht. ​ De M.B.S. stoomtramlocomotieven hadden alle een naam: 40 Nijmegen 41 Plasmolen 42 Gennep 43 Bergen 44 Arcen 45 Venlo ​ Vernoemd naar plaatsen aan de lijn Nijmegen - Venlo. In 1920 werd de serie van zes locomotieven aangevuld met nog 2 stuks van hetzelfde type. Ook deze twee machines kregen een naam: 46 Mook 47 Velden ​ Naast het eerder door Ir. Overbosch beschreven onderhoudsschema bij de N.B.D.S., hadden alle machines ook het kleurenschema van de moedermaatschappij. Deze waren blauw van kleur met rode biezen afgezet. ​ ​ Een stoomtram van de M.B.S. naar Venlo in de Spoorstraat in Gennep, bestaande uit locomotief M.B.S. 45 'VENLO' (Hohenzollern 3046/1913), goederenwagen 122 (ex V.M.H. 151) en personenrijtuigen AB 1 en 5, kijkend in noordwestelijke richting, 21 augustus 1943 (Archief N.V.B.S. / Foto J.J. Overwater) Op deze site is de juiste kleur blauw, welke de N.B.D.S. en de M.B.S. voor hun locomotieven hanteerde, nog niet eerder besproken. Deze typisch blauwe kleur is nog steeds te verkrijgen bij verfwinkels en bouwmarkten. NBDS-blauw Sikkens ACC U0.40.20 is de juiste code, waarbij het wijs is om ook de witte basisverf van Sikkens te nemen. ​ Een willekeur aan afbeeldingen van de mogelijk juiste kleur blauw... Van boven naar beneden: Loc 40 op een olieverfdoek van Harry Maas (foto F. Prinsen), rechtsboven een model in 1:87 h0m, eronder een boekje van Jan Feith met een loc uit de serie 40-47 afgebeeld. Linksmidden een model van de N.B.D.S. 30-35 in het spoorwegmuseum (foto N. Spilt) Onderaan een foto van de oorspronkelijke naamplaat van M.B.S. loc 45 met de juiste blauwe kleur. Deze typisch blauwe tint staat ook bekend met de naam Caledonian Blue, maar daarin zijn er weer meerdere tinten. Zoals U reeds heeft kunnen opmerken, is het bepaald geen sinecure om de exacte blauwe kleur vast te stellen. Nu zijn er zeker deskundigen die weten wat de mengcode is van de verf, dan nog is het maar de vraag of dit juist is. Wat ik hiermee wil aanduiden is, dat (net als geluid) kleurwaarneming voor iedereen anders is. Omdat stofdeeltjes in de lucht tussen object en fotograaf de waarneming en dus ook het vastleggen van de foto het object voor de fotograaf lichter doet lijken, is een foto niet altijd representatief, zeker geen opname van ruim 90 jaren oud. Ook het geheugen van een mens is zelden een goede graadmeter... Evengoed, ergens zal de schilder in de werkplaats vast een kleurenstaal hebben gebruikt om de destijds toegepaste lak op de locomotieven, opnieuw te kunnen aanmaken. Voor het model van de M.B.S. 45 zal ik me moeten beroepen op de deskundigheid en gegevens van derden. Vanuit fotomateriaal en documentatie is het een nagenoeg onbegonnen werk dit zelf te doen. Voor de M.B.S. werkplaats zijn er twee bronnen die gegevens kunnen aanleveren voor de juiste blauwe verf. Dit is de Firma Phildie uit Kampen en MK-Modelbouwstudio uit Haarsteeg, van beiden zal een verfmonster worden besteld, zodat de beide stalen met elkaar kunnen worden vergeleken. Voor historisch Nederlands spoor en trammaterieel zijn dit dé adressen. Als de beide stalen minimaal afwijken van elkaar, zit de juiste kleur ertussen in. Immers, beide leveranciers leveren onafhankelijk van elkaar en zullen elk hun eigen bron hebben. Voormalig loc 5 op de kleine keerlus om de remise in 's-Hertogenbosch, 14 juli 2020 Deze loc heeft de juiste aandrijving. Inzet: de standaard B-aandrijving van L.G.B. Voor de aandrijving van de M.B.S. 45 wordt een standaard B-aandrijving van L.G.B. gebruikt voorzien van spaakwielen met koppelstangen, zoals de L.G.B. 2090 rangeerloc deze ook heeft. De drijfstangen van de cilinders naar de achterste as worden achterwege gelaten, ze zijn onzichtbaar in bedrijf. De radstand van deze B-aandrijving is 77mm, voor de M.B.S. 45 is 80mm nodig. Het verschil van 3mm in model maakt het 1:1 tot 1710mm i.p.v. de 1800mm die de loc in werkelijkheid had. Dit verschil is te verwaarlozen en zal alleen storen wanneer het wordt opgemeten of bekend is. Met deze B-aandrijving wordt tevens de toepassing van de HLW-trucks voor nieuw materieel verlaten, daar de HLW-trucks voorlopig niet meer verkrijgbaar zijn (helaas). Deze B-aandrijving staat garant voor een probleemloos en betrouwbaar gebruik, waarvoor losse onderdelen nog volop verkrijgbaar zijn bij diverse leveranciers. Een ander groot voordeel van deze aandrijving is, dat één wiel uitgerust is met een anti-slip bandje, wat enorm veel trekkracht oplevert en één van de assen achteraf kan worden uitgerust met een pulsgever voor de rookgenerator. Deze pulsgever geeft per omwenteling van de as een puls af naar de electronica, die deze benut voor de rookgenerator en de soundmodule, die naderhand wordt ingebouwd bij digitalisering. 'n Kopie van de originele tekening M.B.S. 40-45 uit 1913 van Hohenzollern. De kopie is in schaal 1:20½, een fractie te groot om vanaf te werken. Voor het juiste zou deze opnieuw moeten worden gekopieerd naar 91% om tot de schaal 1:22½ te komen. 'n Eenvoudige oplossing door het origineel 93% te verkleinen was voldoende. De materialen voor loc 45 zijn inmiddels geleverd. Bij deze levering zat ook de 1½mm dikke voetplaat, 100mm breed en 191,1mm lang. Anders dan bij de B.S.M. 10 kan hier wel de standaard B-aandrijving van L.G.B. toegepast worden, al dienen voor de wielen wel extra uitsparingen te worden gemaakt. Deze uitsparingen worden later weer afgedekt zodat de wielen niet zichtbaar blijven. De B-aandrijving is klaar voor verdere toepassing, waarbij de wielen en koppelstangen reeds de specifieke blauwe kleur hebben gekregen die de loc zelf ook krijgt. De losse draad op de aandrijving is van de pulsgever, in voorbereiding voor de ombouw naar digitaal rijden. ​ Voor een mooi laag adhesie gewicht zal op de plaats van de waterbakken naast de wielen en achter de bufferplaten ijzeren blokken worden verwerkt. ​

M.B.S. EL 104 ( D III ) Het vijfde model uit de tweede serie is de M.B.S. EL 104 (D III). Bij stuurstand rijtuig AB 14 hoort natuurlijk de motorwagen om de combinatie D III te kunnen maken, in deze uitvoering als EL 104 (de uitvoering van 1936 tot 1941, zonder houtgasinstallatie). Dit model heeft een werkende luchthapper (luchtinlaat) op het dak waarmee de aanjager is gekoppeld. De aandrijving is weer een H.L.W. 'Interurban' motortruck met uitstekende rij-eigenschappen. Alle details zoals luchtkoppelingen, de electrische bel voorop, verende buffer en drie deuren openend, maken de motorwagen compleet. Detail: de elektrische bel voorop de motorwagen was eerder op dezelfde wijze gemonteerd op de M.B.S. EL 106 uit de eerste bouwserie van 1994 (zie inzetfoto) De bouwtijd bedroeg 'slechts' zeven weken en sinds eind 2020 heeft de motorwagen de juiste opschriften. De M.B.S. EL 104 is in combinatie met de AB 14 in dienst sinds december 2020. Bouwverslag van M.B.S. EL 104 D III Met de bouw van Maas Buurt Spoorweg Mij. EL 104 (vaak aangeduid als D III 'Diesel 3') werd in oktober 2020 begonnen. Als leidraad werd de originele tekening van M.B.S. EL 106/EL 105 ( D I en D II) gebruikt en daar aangepast waar nodig vanaf beschikbaar fotomateriaal, van de EL 104 D III zijn geen tekeningen beschikbaar. ​ ​ Op 12 oktober 2020 zijn de frame profielen van motorwagen EL 104 op maat gemaakt om het frame te vormen. Het bijbehorend stuurstandrijtuig AB14 is dan net gereed. ​ ​ Op een zeer vlakke ondergrond worden de dan al twee framedelen samengevoegd en gesoldeerd. ​ ​ Na het solderen tot een geheel is enige uitlijning noodzakelijk, ondanks de zeer vlakke ondergrond. Na diverse metingen en vergelijkingen is het goedgekeurd voor de verdere opbouw. Op de achtergrond de AB14 en EL 103 D IV. ​ ​ Ter vergelijking moeten beide frames even lang zijn, immers waren alle motorwagens van oorsprong afkomstig van de M.B.S. post-bagage wagens serie 101-106. 17 oktober 2020 is het frame zover gereed dat de taatspotten, baanschuivers, motortruck, looptruck en adhesiegewichten zijn aangebracht. Het frame is gereed voor de opbouw. In de achtergrond de reserve motortrucks van Hartland Locomotive Works type Interurban, deze zitten ook onder de D IV en andere motorwagens. ​ ​ 17 oktober 2020 Het testen van de frame hoogte ten opzichte van de AB14, het klopt allemaal prima. In het loopdraaistel zitten nog de tijdelijke assen, naast de AB14 de werktekening. ​ ​ Het afstellen van de vaste koppeling, hier nog een starre (niet deelbare) as. Deze starre as zou worden vervangen door een deelbare verbinding, zodat alles niet eerst op de zijkant gelegd moet worden om beide voertuigen te kunnen loskoppelen. ​ ​ De eerste profielen zijn aan het frame geklonken en de wagenvloer is pas gemaakt. Op de taats van de motortruck na, die zich toch in de machinekamer bevindt, ligt alles netjes onder de vloer weggewerkt. De baanschuivers zullen in een later stadium worden bekleed. Belangrijk tijdens het plaatsen van de staande profielen, is dat deze telkens loodrecht gezet worden. Een en ander is in een latere bouwfase haast niet te corrigeren. ​ ​ 23 oktober 2020, ​ De wagenbak is klaar voor verdere opbouw. ​ ​ 24 oktober 2020, Goed zichtbaar de taats van de motortruck en de bedrading ervan. Inmiddels zijn de staande profielen gezet en gecontroleerd en is begonnen met het plaatsen van de kroonlijst die alle profielen onderling verbindt. Alle staande profielen zijn 2½ x 2½mm, met uitzondering van de hoge hoeken achter, deze zijn 5 x 5mm. ​ ​ Beide M.B.S. motorwagens naast elkaar ter vergelijking. Omdat van de EL 103 de cabines korter waren, staan de schuine profielen onder een grotere hoek dan van de EL 104. De cabinedeuren van de EL 104 zijn de bestaande, ongewijzigde deuren van de post-afdeling. Het eerstvolgende raam na deze deuren is een bestaand raam en we zien dus ook van beide wagens de voorste cabine. ​ ​ 27 oktober 2020, ​ De eerste planken zijn gemonteerd. Net als bij de EL 103, wordt elke plank op elke stijl waar het tegenaan ligt, vastgezet met een 1mm boutje met een moertje met kopmaat 2mm. ​ ​ Detailopname van de blinde achterzijde. Tijdens de bouw worden de twee connectoren voor de verbindingen met de AB14 meteen verwerkt, zodat de bedrading niet hinderlijk los in de wagenbak hangt. ​ ​ 1 november 2020, Het testen van de aanjager met rookgenerator. De rook boven de uitlaat bevestigd een juiste werking. De vierkante koker zal later door het dak heen onder de luchthapper uitkomen, dit was in werkelijkheid ook zo. Van de wagenbak ernaast zijn de ramen al herkenbaar. In tegenstelling tot de eerste twee motorwagens, de EL 106 en EL 105, had de EL 104 tussen alle stijlen ramen en twee schuifdeuren. Aanvankelijk was rekening gehouden met een doorloop langs de motorkamer, maar uiteindelijk kwam er op de volle breedte een tussenwand in. De cabine en bagageruimte was één geheel en kende geen tussenwand. ​ ​ 3 november 2020, ​ Het plaatsen van de koplichten is een nauwkeurige klus, elke afwijking blijft nadien altijd zichtbaar. ​ ​ 7 november 2020, ​ Het afwerken van de schuine hoeken van de cabine. In werkelijkheid zaten hierachter de zandkisten waarin het droge zand zat wat voor de wielen viel om extra tractie te verkrijgen. De controllerkast is ook al geplaatst. ​ ​ 14 november 2020, ​ Op het front heeft de karakteristieke bel (die waren ooit toegepast op de Nijmeegse paardentram) z'n definitieve plaats gekregen. Alle andere attributen, zoals de luchtkranen en slangen, ook en zelfs de wagenvoerder staat al op z'n plaats. Aan de wagenbak zijn de vorderingen zichtbaar, alle ramen zitten erin, de schuifdeuren en cabinedeuren ook. Onder de wagenbak is de wirwar van draden zichtbaar die later worden aangesloten op de verdeelprint waar ook de diverse schakelaars zijn bevestigd voor licht, rookgenerator en rijtuigverlichting. Boven de voorruit het groene bovenlicht, destijds een voorschrift met als betekenis 'tram langs de weg'. ​ ​ 16 november 2020, ​ De aansluiting van de luchthapper tijdens het monteren van het dak. In wezen is het complete dak niet afneembaar gemaakt, alle inwendige zaken zijn zodanig gefixeerd, dat dit niet nodig hoeft te zijn. De luchthapper is van kunststof, het dak zelf van hout. In het dak voor de luchthapper is het voormalig luik te zien, waardoor het mogelijk was deze goed te kunnen koppelen met de motorinstallatie. Het is nadien weer dichtgelijmd en van de servicetoegang is niets meer zichtbaar ​ ​ De luchthapper nogmaals, bekeken door de laatste drie ramen. Ook goed te zien zijn de vele 1 mm boutjes en moertjes waarmee alle planken zijn vastgezet. ​ ​ 17 november 2020, ​ De eerste proefritten op de buitenbaan. Gekeken is naar het gedrag in bogen en wisselstraten, aanlopende wielen, trekkracht (tractie) van de motortruck en bewegingsruimte van de draaistellen. De ritten verliepen zonder problemen, maar in de bedrading zaten enkele foutjes. De motorwagen heeft nog geen treeplanken en moet nog geschilderd worden. ​ ​ 19 november 2020, ​ De M.B.S. EL 104 - AB14 D III is technisch gereed en kan worden opgeleverd. Kort na het maken van deze foto zijn de treeplanken en de belettering aangebracht, het wachten was op een nieuwe printer. ​ ​ 21 november 2020, ​ De M.B.S. D III is opgeleverd en in dienst genomen. Het stel is net de bovenboog op het terras door, onderweg naar de remise. Testrit geslaagd. De officiële naam is nu M.B.S. EL104 - AB14 D III (diesel drie). ​ ​ 21 augustus 2021, ​ De M.B.S. EL104 - AB14 D III is onderweg als los stel en rijdt het 'vals plat' op via de keerlus terug naar de remise. ​ ​ 16 september 2021, ​ De M.B.S. EL 104 heeft, net als de AB 14, gelagerde assen in de looptruck gekregen. Omdat de EL 104 maar twee aangedreven assen heeft en minstens twee rijtuigen mee op sleep moet kunnen nemen, is het zaak dat de combinatie D III zo min mogelijk rolweerstand heeft. Om dezelfde reden krijgen de AB 1 en de AB 7 allebei ook gelagerde assen. Met deze nieuwe assen heeft tramstel D III stroomafname op alle assen. 5 april 2023, ​ Motorwagen EL 104 D III heeft een kleine wijziging ondergaan in de vorm van het verplaatsen van de schakelprint onder de wagenvloer. Deze hing hinderlijk zichtbaar onder de motorwagen, hiervoor moest een ballastblok van 440gr. verwijderd worden om ruimte te maken. Een zichtbaar beter resultaat met een weggewerkte schakelprint, tevens zijn de schakelaars gelabeld. In een later stadium, waarbij het materieel wordt gedigitaliseerd, is deze schakelprint overbodig. Tevens krijgt de motorwagen nieuwe vignetten op het houtwerk. Dit omdat de oude aan de nogal grove kant waren, de werkplaats is tegenwoordig beter uitgerust dit verfijnder uit te voeren.

M.B.S. diesel-elektrische tramstellen D I, D II en D III met houtgas tractie in oorlogstijd 1941 - 1944 De laatste exploitatie dag 17 september 1944 De periode 1940 - 1945, ofwel de laatste vijf jaren dienst uitvoering tussen Nijmegen, Gennep en Venlo, waren voor de M.B.S. zwaar. Mede doordat de lijn volledig tussen de Maas (westelijk) en de Duitse grens (oostelijk) lag, werd na juni 1944 met de luchtlandingen van het plan Market Garden, de situatie steeds moeilijker om tot een goede dienstregeling te komen. Met de start van de bevrijding van Nijmegen op 17 september 1944 stond tramstel D I EL 106 - AB 13 op het stationsplein van Nijmegen, D II El 105 stond voor revisie in Gennep waarvan stuurstandrijtuig AB 12 op 19 juni 1944 in Malden noord was verongelukt en D III EL 104 - AB 14 stond eveneens te Gennep`. De aanschaf en inbouw van Imbert houtgasgeneratoren vanaf 1941 Terug naar 1940, kort nadat de Duitsers Nederland hadden bezet. Het dagelijks leven ging gewoon z'n gangetje, veel dingen bleven zoals ze waren vóór mei 1940, echter werden veel overheidszaken door de Duitsers overgenomen. Dit betekende voor veel particulieren, maar zeker ook voor het bedrijfsleven, dat brandstoffen zoals benzine, dieselolie, petroleum, etc. niet of nauwelijks meer verkrijgbaar waren. Dus moesten er alternatieven komen, zoals het rijden op antrachietgas, houtgas of turfgas. Voor de M.B.S. waren houtgasgeneratoren het beste gebleken, ze werden met wisselende successen al toegepast op de autobussen. Ook voor de trams werden houtgasgeneratoren aangeschaft, waarbij Imbert als leverancier werd gekozen. In 1941 werd als eerste tramstel EL 106 - AB 13 D I omgebouwd met een Imbert installatie in de werkplaats in Gennep op aanwijzingen van het bedrijf Imbert. In 1942 volgde tramstel EL 105 - AB 12 D II en in 1943 tramstel EL 104 - AB 14 D III. Hiervoor werden de dieselmotoren aangepast, waarbij de inspuitinrichting werd weggenomen, een dikkere koperen plaat tussen cilinderblok en kleppenkop werd geplaatst voor lagere compressie, een carburateur op het inlaatspruitstuk werd gezet en een compleet ontstekingsmechanisme met bougies op de plaats van de inspuitventielen. Voor het vergassen van de klosjes droog hout werd een hoge dubbelwandige bunker in de bagageruimte geplaatst met een inhoud van 1,6 m3 (de grootste die op dat moment in Nederland werden geïnstalleerd door Imbert). De vulopening was bereikbaar via een klein smal laddertje dat opzij van de motorwagen was gemonteerd, niet bepaald zonder risico met een mand met houtklosjes op je schouder... Ook de gaskoelers bevonden zich op het dak van de motorwagen, de voorreinigers hingen onder de motorwagen, tussen de draaistellen, voor betere bereikbaarheid tijdens het reinigen van de teerfilters, een smerige klus.. Naast de bunker tussen de vele gasbuizen, hing er ook een cycloonvanger van Van Tongeren, een Nederlandse vinding. In deze cycloonvanger werden de kleine roetdeeltjes uit de gasstroom 'geslingerd', zodat er schoon brandbaar gas overbleef. Evengoed, de voor- en na-reinigers onder de motorwagens waarin teer en andere onzuiverheden uit de gasstroom werden gefilterd, moesten regelmatig worden gereinigd, een niet al te best klusje voor degene die het moest uitvoeren. ​ Wordt vervolgd.

R.T.M. 638 Gesloten goederenwagen R.T.M. 638 is het zesde zelfgebouwde trammodel. Ook deze wagen is in 1997 verkocht aan de R.T.M. en doet geen dienst op de modelbaan aldaar, het mist de juiste koppelingen. Bij voldoende gelegenheid van tijd zal de M.B.S. werkplaats opnieuw de R.T.M. benaderen voor herstel (indien nodig) en aanpassing van de koppelingen van de R.T.M. 638.

M.B.S. loc 49 ​ De tweede niet-zelfbouw loc is een Gmeinder loc (L.G.B. 2090), met parknummer M.B.S. 49. Lange tijd werd aangenomen dat het een Deutz type loc was, maar het is een Gmeinder (Oostenrijkse fabrikant). Ook dit is een standaard loc van L.G.B. die ook in beginsets voorkwam en had een gele kleur. Deze loc is 2e-hands uit Duitsland geïmporteerd en heeft de rangeerdiensten uitgevoerd, totdat rangeerloc R.T.M. M 1652 deze overnam. M.B.S. 49 kreeg in 2021 al een buitenliggend frame, echter waren de aspotten met veerpakketten nodig voor de R.T.M. M 1652 'Puttershoek', maar omdat de M 1652 de diensten toch al overnam, ging de 49 zonder B-aandrijving buiten dienst. Om een reserve rangeerloc ter beschikking te hebben, is de 49 uit de mottenballenvloot gehaald. De 49 (het oude parknummer was nr. 5) heeft met deze revisie LED-verlichting gekregen, opnieuw een buitenliggend frame en de M.B.S. blauwe kleur met grotere geel-zwarte bufferplaten. Deze loc is in dienst. M.B.S. loc 49 in de oorspronkelijke gedaante, met binnenliggend frame en nog zonder parknummer, in de gele kleur met rode wielen, op een van de weinige foto's hiervan. De loc is dan al aangepast voor de dienst op de trambaan, de lampen op de cabine zijn hiervoor reeds verwijderd en het zwaailicht geplaatst. Korte tijd later zou de loc olijfgroen geschilderd worden en parknummer 5 krijgen. De loc is nagenoeg meteen in dienst genomen, hier in gebruik voor de aanleg van de bovenleiding met de oude portalen. Beide platte wagens bestaan inmiddels als M.B.S. 406 in één wagen. M.B.S. loc 49 in de voorlaatste gedaante, olijfgroen met originele frontlichten. Het heeft hier nog nr. 5 uit de oude nummering, voordat het officieel tot de M.B.S. toebehoorde en het binnenliggend frame met de te kleine bufferbalken en koppelstangen op de wielen. Deze B-unit is naar M.B.S. loc 45 Venlo gegaan, de M.B.S. 49 kreeg de oude unit van de G.T.N. 9 stadstram. M.B.S. loc 49 in de laatste gedaante, blauw met nieuwe verlichting. De loc heeft een nieuw buitenliggend frame gekregen met nieuwe grotere bufferplaten en nieuwe middenbuffers. Deze middenbuffers zijn weer in eigen beheer vervaardigd en verend uitgevoerd. Het zwaardere frame oogt robuuster en de gele waarschuwingsstrepen geeft deze machine een industrieel aanzien.

Disclaimer Bij alle foto’s of artikelen van derden die gepubliceerd op deze site, zijn voor zover mogelijk, de rechthebbenden vermeld en van foto's of artikelen van derden welke geen bronvermelding hebben, kunnen rechthebbenden dit melden in een e-mail aan modelbuurtspoor@outlook.com . Wanneer geen bron is vermeld, komen de afbeeldingen uit eigen archief en rust hierop een copyright. De op deze site verstrekte informatie, voor zover van toepassing, is ontleend aan bronnen die betrouwbaar mogen worden geacht, doch voor de juistheid, betrouwbaarheid en volledigheid daarvan kan niet worden ingestaan. De verstrekte informatie is uitsluitend indicatief en kan aan wijziging onderhevig zijn. De gegevens, standpunten of visies vervat in de informatie kunnen te allen tijde zonder voorafgaande aankondiging worden gewijzigd en aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. De webmaster van deze site aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud van deze site en de daarop/daardoor verstrekte informatie en aanvaardt ook geen enkele aansprakelijkheid voor de inhoud van sites waarnaar wordt verwezen of die verwijzen naar de site van ModelBuurtSpoor. Het is niet toegestaan deze informatie geheel of gedeeltelijk te reproduceren, in welke vorm dan ook, zonder de schriftelijke toestemming vooraf van de webmaster, dan wel beheerder van deze site.

De gebouwen Toegepaste technieken De meeste (buiten) modelspoorbanen hebben wel één of meerdere gebouwen of andere aankleding staan, die de baan dan een extra toevoeging geven. Madurodam in Den Haag is daarvan een mooi voorbeeld, gebaseerd op Nederlandse gebouwen en situaties in 1:25. In schaal 1 : 22½ zijn er enkele kleinserie en standaard fabrikanten. Omdat de objecten een groter volume hebben en dus meer grondstoffen kosten, zijn de prijzen bovengemiddeld duur. Een juiste afweging van wat er geplaatst gaat worden behoeft wel aandacht, mede door de kostbaarheid en omvang ervan. ​ Verankering van objecten is wel noodzakelijk in bepaalde gevallen, bijvoorbeeld ontvreemding en weersinvloeden. Maar ook dit is weer situatie afhankelijk, zo is alleen de windmolen op mijn baan verankerd. ​ Bij de meeste objecten is geen verlichting bijgeleverd, dus hier is men meestal op eigen ingeving aangewezen. Zeker wanneer men overgaat tot zelfbouw van gebouwen of objecten. Vanwege het geringe stroomverbruik en de vaak langere lengten van bekabeling is LED-verlichting zeker een aanrader. Zo ook op mijn eigen buitenbaan, daar is alleen maar LED-verlichting van toepassing. Gloeilampjes zou ik persoonlijk afraden, enerzijds vanwege de mogelijke warmte ontwikkeling t.o.v. het kunststof (smeltgevaar) en de aantrekking van ongedierte, anderzijds vanwege de kortere levensduur en kwetsbaarheid (lampjes wisselen bij defecten). Wanneer LED- verlichting juist is toegepast, is er nagenoeg geen verder onderhoud meer. ​ Voor de bekabeling van de verlichting van objecten, is LAPP-kabel© stuurkabel (of soortgelijk) toegepast. Voordeel van dit type kabel is dat het oliebestendig is (toepassing als zijnde grondkabel) en het is vanaf 1x2 aders verkrijgbaar. Op mijn buitenbaan zijn diverse type kabels toegepast, telkens van hetzelfde merk (LAPP©) en aderdikte (0,75mm²) De objecten zijn niet gekoppeld met een stekkerverbinding (storingsgevoelig) maar met een eenvoudig kroonsteentje. Indien er één enkele lichtbron in het object wordt geschakeld, is er een 1x2x0,75 mm² toegepast, bij meerdere lichtbronnen in één object is een 1x4x0,75 mm² toegepast en bij bijvoorbeeld een station zelfs een 1x7x0,75 mm². ​ ​ Toegepaste objecten Het seinhuis op het remise terrein Het eerste gebouw op de buitenbaan was het seinhuis op het remiseterrein. Dit is een seinhuis naar Duits voorbeeld en doet al sinds eind 2019 dienst. Op de begane grond is een verdeel/aansluitstrook gemaakt, waar alle kabels van wissels en andere objecten hun voeding of stuurspanning betrekken. Eigenlijk gebeurd dit bij het N.S. grootbedrijf op soortgelijke wijze. De 'fundering' is een standaard betontegel 40x60 cm, waarin een opening is geslepen, die precies binnen de muren van de begane grond valt. Tijdens de bouw is direct de LED-verlichting ingebouwd. De verlichting brandt 24/7 (er is altijd iemand aanwezig...), de buitenverlichting onder de trap, schakelt met de openbare verlichting mee ('s avonds bij schemer aan, 's ochtends bij dageraad weer uit). De seinzaal op de eerste verdieping is niet specifiek ingericht, dit zal in de toekomst 'n keer gebeuren. ​ De remise De remise is van de bouw af aan verlengd uitgevoerd. Leverancier van dit imposante gebouw is Piko. Voor dit gebouw is een automatische deursluiter verkrijgbaar, maar die is niet toepasbaar voor de verlengde variant. In het najaar van 2020 is het gebouw voorzien van bovenleiding binnen, hiervoor is nog geen uitsparing aan de bovenzijde van de deuren gemaakt. Ook hier is de LED-verlichting tijdens de bouw ingebouwd. Als fundering zijn drie opsluitbanden 100x15x5 cm (zwart) gebruikt, die eerst goed waterpas moesten worden gelegd om een samengestelde vlakke vloer te krijgen. Voor service doeleinden zijn de vier dakplaten te verwijderen. ​ De tankplaat De tankplaat is een standaard object van fabrikant Pola. Het is eenvoudig van opzet met wat extra oliedrums en een overdekte dieselpomp. Ook de opslagtank is overdekt met een klein afdak. Enige eigen toevoeging is de oude natriumlamp tussen de pomp en opslagtank in. Deze schakelt met de openbare verlichting mee. De woonboerderij met koestal De woonboerderij is ook een standaard object van fabrikant Pola. Het staat in de binnenboog van de diesellijn en heeft een koestal ernaast staan, waar ook een oude Lanz trekker en een hooiwagen bij hoort. Het heeft in de stuurstroomvoorziening extra aansluitpunten richting seinhuis. Net als de andere objecten is dit ook verlicht. Het woonhuis Het woonhuis staat naast de woonboerderij en de koestal, alle drie zichtbaar op de bovenstaande foto. Voor dit huis is een funderingsplaat gemaakt van dezelfde ondergrond als waar het spoor op ligt. Het staat hier dus nog niet op z'n plaats, waardoor wel de stuurstroom aansluiting zichtbaar is, beide kabels worden nog door gelust. Achter het woonhuis is de koestal zichtbaar, al is deze hier in gebruik voor schapen. De boer zit op z'n veldkar met de schapen ervoor, hij laat de spoorbermen grazen... Het stationsgebouw en eetkiosk Op bovenstaande afbeelding het stationsgebouw met aan de dorpszijde de eetkiosk Het stationsgebouw komt uit de collectie van Piko en is nieuw gebouwd. Het is voorzien van binnenverlichting, die na middernacht is gedoofd, terwijl de perronverlichting 's nachts aan blijft. ​ De eetkiosk is een tweedehands Duits object, wat na afleveren eerst helemaal is gedemonteerd en daarna herbouwd. Het stationsgebouw zonder tramverkeer. Het is dan net opgeleverd...

De besturing Deze paragraaf gaat over de besturing van de buitenbaan en alles wat daar bij komt kijken. Aangezien alles nog analoog wordt aangestuurd en geschakeld was hiervoor een kleine 19-inch wandkast tot op heden voldoende. Deze oude, te klein geworden, 19-inch wandkast is op 20 juli 2021 uiteindelijk vervangen voor een groter exemplaar met betere toegankelijkheid. De bedieningskast De installatie van de diverse transformatoren, de aansluitklemmen waarop de kabels naar de diverse punten op de buitenbaan zijn aangesloten, de centrale voeding en natuurlijk het bedientableau is allemaal ondergebracht in een kleine 19-inch wandkast welke (helaas) niet deelbaar is te openen. Dit deelbaar kunnen openen vergemakkelijkt het onderhoud en installeren van diverse componenten. Hierboven afgebeeld de bedienkast zoals deze was op 24 december 2019. Op de bovenste frontplaat zijn de druktoetsen voor de wissels aangebracht, wit = recht en geel = afbuigend Rechts op dezelfde frontplaat de controlelampen van RijSpanning, 24 Volt en Licht, blauw links = vooruit, groen is stop en blauw rechts = achteruit. Daaronder de centrale voeding en op de onderste frontplaat de hoofd(sleutel)schakelaar en een reserveschakelaar. Hierboven afgebeeld de bedienkast zoals deze was op 14 juli 2020. Op de bovenste frontplaat zijn de druktoetsen vervangen door tuimelschakelaars die in de layout van de baan zijn geplaatst. Het wisselen van rijrichting gebeurt ook met een tuimelschakelaar, alleen heeft deze een blokkeerstand. Daaronder weer de centrale voeding en weer daaronder een blindplaat. De wisselstraat Alle wissels waren aanvankelijk EPL gestuurd, dit wil zeggen dat voor bijvoorbeeld rechtstand de positieve helft van de 18 Volt wisselspanning en voor afbuigend de negatieve helft wordt toegepast. Van deze 18 V wisselspanning blijft (na halve gelijkrichting) ongeveer 8 á 9 V over en is in principe voldoende. Als over de dioden nog een condensator (elco) wordt aangesloten, is de omzetting van de wissel iets krachtiger. Na veel problemen met dit principe is de voedingsspanning gewijzigd van 18 V ~ naar 24 V =. Alle bedienschakelaars zijn vervangen van druktoetsen (zoals hierboven afgebeeld) naar mini tuimelschakelaars met terugvering naar de middenstand. Voordeel hiervan is weinig montageruimte op de frontplaat en een krachtige omzetting van de wissel(s). Tevens is het vooruitlopend op de aanstaande digitalisering van de baan, al is daarvoor het financieel budget nog niet toereikend, helaas. Wel is al de wisselstraat voorzien van digitale aandrijvingen en deze werken zoals een wissel hoort om te lopen, bedrijfszeker en langzaam. Wanneer de buitenbaan in de toekomst wordt omgebouwd, kunnen de wissels meteen mee omgebouwd worden. Tot die tijd werken deze modules ook analoog op 10-27 V= of 18 V~ en kunnen ze nog met de tuimelschakelaars worden bediend. De wisselstraat na de ombouw naar digitale aandrijvingen, waarbij meteen het wisselstandsein is toegevoegd. Dit wisselstandsein is naar Amsterdams voorbeeld zoals o.a. toegepast op de lijnen 25 en 26. Per 20 juli 2021 is de nieuwe apparatuurkast een feit. Deze 19-inch wandkast is in twee delen te openen en herbergt alle apparatuur welke nodig is om de buitenbaan te kunnen aansturen. Alle interne componenten zijn op drie DIN-rails boven elkaar op de achterwand van de kast geplaatst. Op de bovenste rij (rij 1) zijn de aansluitstroken voor de voedingen en diverse relais geplaatst. Op de middelste rij (rij 2) zijn alle 230 V aansluitingen geplaatst. Op de onderste rij (rij 3) zijn de stuurkabels naar de buitenbaan geplaatst. ​ In het draaibare gedeelte is de voeding onderin geplaatst met daarboven het bedienpaneel. Dit bedienpaneel wordt in een later stadium vervangen door lagere exemplaren van hooguit 2 hoogte-eenheden (HE). De schakelaars voor de wissels komen dan apart op een frontplaat van 1 HE. De schakelaars voor de sporen komen ook op een frontplaat van 1 HE. De controlelampen en de hoofdschakelaar komen ook apart op een 2 HE-frontplaat evenals de bedientoetsen voor de rij-richtingen en de N-toets. De lege posities boven deze 4 panelen worden met blindplaat opgevuld tot aan de uurwerksturing. Deze uurwerksturing is geplaatst op de bovenste 3 HE. De hele kast heeft een totaal van 15 HE. Hierboven afgebeeld de achterwand van de bedienkast zoals deze is opgeleverd op 20 juli 2021. ​ Hierboven afgebeeld de binnenzijde van de bedienkast met duidelijk zichtbaar de aansluitingen op het bedienpaneel. Deze opzet is veel beter toegankelijk dan de oude (veel te kleine) kast. In de koppelkabels naar de achterwand in ruim voldoende overlengte aangehouden en voor eventuele aanpassingen, wijzigingen of zelfs storingen is voldoende werkruimte. De voeding is via de voorzijde goed uitneembaar, zonder dat er bedrading onnodig op de bovenzijde ervan ligt en krijgt de voeding genoeg koeling. Hierboven afgebeeld de tijdelijke voorzijde van de bedienkast met alle bedienorganen en controlelampen. Op HE 1-2 de voeding, HE 3-6 het oude bedienpaneel, op HE 7-10 en op HE 11-12 een blindplaat en bovenin op HE 13-15 de uurwerksturing. Het tellen van HE (hoogte eenheden ofwel 3 sparingen voor kooimoeren) is van beneden naar boven. ​ ​ Hierboven afgebeeld de huidige voorzijde van de bedienkast met alle bedienorganen en controlelampen. Op HE 1-2 de voeding, HE 3-4 de hoofdschakelaar links en op de bovenste rij de controlelampen, op de onderste rij de toetsen voor de rijrichting en stoppen. Op HE 5 de bedienings schakelaars voor de wissels, op HE 6 de schakelaars voor de afschakelbare sporen en op HE 7-10 een blindplaat, op HE 11-12 een schap met de L.G.B. trafo voor de 18 V (hier zit een blindplaat voor) en bovenin op HE 13-15 de uurwerksturing. HE 7-10 is gereserveerd voor de digitale besturing. ​ ​ De bedienkast in z'n geheel, waarbij de frontdeur afsluitbaar is en spatwaterdicht.